खरी सकारात्मकता

- शलाका तांबे, लेखिका, लाइफ कोच, समुपदेशकसकारात्मक विचार किंवा सकारात्मक दृष्टिकोन हा संतुलित आणि उमेदीचे जीवन जगण्यासाठीचा कानमंत्रच आहे! ‘सकारात्मक रहा’ असा सल्ला किंवा उपदेश(!) आपणा सर्वांना कधी ना कधी कोणी तरी दिलेलाच असतो. किंवा आपणही कुणाला तरी हेच सांगितलेले असते. .‘सगळे छान होईल; नेहमी पॉझिटिव्ह विचार करावा’, ‘नेहमी हसतमुख राहावे’, ‘वाईट गोष्टींकडे दुर्लक्ष करावे’, अशी वाक्ये ऐकतच आपण मोठे झालेलो असतो. यालाच आपण सकारात्मक असणे असे समजतो. हे आपल्या मनात आणि वागण्यातही इतके रुढ होते, की मग थकवा, राग, दुःख, निराशा व्यक्त करणेही चुकीचे वाटू लागते..मग आपण दुःख असूनही ‘मी ठीक आहे’ असेच म्हणतो. भीती असूनही ‘मी खंबीर आहे, मजबूत आहे’ असेच दाखवतो. रडायचे असले तरी हसतो. इतरांचे समजून घेताना स्वतःच्या भावना मात्र दाबून ठेवतो. हीच खरी सकारात्मकता आहे का?...याला ‘टॉक्सिक पॉझिटिव्हिटी’ म्हणतात. अशी सकारात्मकता आपल्या भावनांचे दमन करते, आपल्याला स्वत:शी प्रामाणिक राहू देत नाही. आपल्या अंतर्मनात आणि आपल्यात ती दरी निर्माण करते. या सवयीमुळे मनात साठलेले खरे भाव आणि विचार बाहेर येत नाहीत. ते आतमध्येच दडतात आणि नंतर अधिक तीव्रतेने उफाळून येतात..खऱ्या सकारात्मकतेचे मूळ आहे- प्रामाणिकता. मुळात खरी सकारात्मकता म्हणजे सत्य पाहण्याची, स्वीकारण्याची आणि तरीही पुढे जाण्याची क्षमता. जशा स्वतःला चांगल्या सवयी लावाव्या लागतात आणि सरावाने टिकवाव्या लागतात, तशी खरी सकारात्मकताही ठरवून स्वतःला शिकवावी लागते. ती आत्मसात करायची असेल, तर या बाबतीतल्या जुन्या समजुती बदलणे गरजेचे असते. ते कसे करायचे हे आज बघूया..‘नेहमी सकारात्मक विचार करावा’ असे इतर कुणाला किंवा स्वतःला सांगायची घाई करू नये. अस्वस्थ करणाऱ्या विचारांचा किंवा परिस्थितीचा सामना होतो, तेव्हा त्वरित त्यावर सकारात्मकतेचा लेप लावणे योग्य नाही! आधी त्या परिस्थितीचे योग्य आकलन होऊ द्या. नंतर सकारात्मक दृष्टिकोनाच्या खिडकीतून डोकवा.आपल्या अस्वस्थतेला, दुःखाला किंवा चिंतेला त्वरित नाकारून, आपल्या भावना बदलण्याचा आग्रह नसावा. इतर कुणालाही असा सल्ला देऊ नये. त्याऐवजी प्रामाणिकपणे आपण म्हणू शकतो की, ‘हो, मी आता थोडी दुःखी आहे/ चिंतेत आहे; पण यातून मार्ग काढू शकेन.’ किंवा ‘हो, मी आता घाबरले आहे; पण तरी हळूहळू पुढे जात राहीन.’ किंवा ‘आता सगळ्या गोष्टी ठीक नाहीयेत; पण मी प्रयत्न करत राहीन.’.कधीतरी आपण अशी तुलना ऐकलेली असते किंवा कुणाला असं स्वतःही म्हटलेले असते, की ‘तुला त्रास कसला होतोय? दुसऱ्यांची परिस्थिती बघ!’ अशी तुलना करणे शक्यतो टाळावे. कारण प्रत्येकाचे आयुष्य वेगळे असते. शंभर टक्के समान घटना कुणाच्याच आयुष्यत घडत नसतात. त्यामुळे इतरांच्या परिस्थितीशी तुलना करून आपण स्वतःचे आणि दुसऱ्याचे सत्य नकळत नाकारत असतो.कुणाला धीर द्यायचा असेल तर आपण म्हणतो, ‘सगळे चांगले होईल. काळच यावर औषध आहे!’ याऐवजी असे म्हणता येईल- ‘आता सगळे कठीण वाटतेय; पण आपण प्रयत्न करून यातून नक्की मार्ग काढू.’.फक्त आशावादी राहून आपण नकळतपणे सकारात्मकतेचा मुखवटा पांघरत असतो. पण आशावाद तेव्हाच उपयोगास येतो, जेव्हा त्याला वास्तववादाची जोड असते. खरी सकारात्मकता परिस्थिती नाकारणारी नाही, तर परिस्थितीतून प्रकाश शोधणारी असते. आपण आपल्या मनाला खरे बोलण्याची परवानगी देतो, तेव्हा मन अधिक स्थिर होते.स्थिर मनातूनच खरी सकारात्मकता निर्माण होऊ शकते. सकारात्मकता म्हणजे सतत चेहऱ्यावर हसू ठेवणे नव्हे. अश्रू ढाळूनही स्वतःला आणि इतरांना समजून घेण्याचे ते धाडस आहे. ‘मानसभान’ ठेवून, आपण सर्वांनी हे ओळखणे गरजेचे आहे. कारण आपल्या आणि इतरांच्या मनाची खरी काळजी घेणे, यालाच ‘सजग सकारात्मकता’ म्हणता येईल..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

खरी सकारात्मकता

Related Stories