उजनीतून १०० दिवसांत वाहून गेले २०३ टीएमसी पाणी! उजनीच्या पाण्यावर तयार झाली ८.५० कोटींची वीज; २००५ नंतर पहिल्यांदाच भीमा नदीत सोडले इतके पाणी

तात्या लांडगे

सोलापूर : उजनीतून २० जूनपासून भीमा नदीत पाणी सोडण्यास सुरवात झाली असून अजूनही ते सुरू आहे. सध्या १६०० क्युसेकचा विसर्ग धरणावरील विद्युतनिर्मिती प्रकल्पासाठी सोडला जात आहे. त्यातून दररोज तीन लाख युनिट, अशी १०० दिवसांत तब्बल तीन कोटी युनिट वीज निर्मिती झाली आहे. ‘महावितरण’कडून प्रतियुनिट २.८० रुपयांना ही वीज विकत घेतली जाते. यंदाच्या पावसाळ्यात या प्रकल्पाने साडेआठ कोटींची वीज तयार केली आहे.

उजनी धरणावर १२ मेगावॅट क्षमतेचा जलविद्युत प्रकल्प आहे, जो सिंचन पंप विद्युतीकरण आणि वाढत्या विजेच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी उभारला आहे. त्याठिकाणी यंदा सलग १०० दिवस वीजनिर्मिती झाली आहे. दरम्यान, सोलापूर शहराला पिण्यासाठी दरवर्षी अंदाजे तीन टीएमसी पाणी लागते. तर शेतीसाठी साधारणत: २० टीएमसी सोडले जाते. धरणातील ८४ टीएमसी पाण्याचे वाटप निश्चित झाले असून त्यातून पाणीपुरवठा योजना, शेती, एमआयडीसी, साखर कारखाने व उपसा सिंचन योजनांना पाणी दिले जाते. यंदा पावसाळ्यात मेअखेर प्लसमध्ये आलेले उजनी जूनमध्येच पूर्ण क्षमतेने भरले.

धरणात पाण्याची आवक वाढल्याने पूर नियंत्रणासाठी २० जूनपासून भीमा नदीतून पाणी सोडायला सुरवात झाली. त्याचवेळी धरणावरील वीजनिर्मिती प्रकल्पासाठीही पाणी मिळाले. सोलापूर शहराची ७० वर्षे तहान भागेल इतके पाणी यंदा भीमा नदीद्वारे वाहून गेले. अजूनही पाणी सोडणे सुरूच असून, ऐन पावसाळ्यात उजनीचे पाणी कालव्यातूनही सोडले. त्यामुळे पहिल्यांदाच शेतकऱ्यांना कालव्याचे पाणी बंद करा, अशी मागणी करावी लागली.

२० वर्षांनंतर उजनीतून सोडले २०३ टीएमसी पाणी

सोलापूर, धाराशिव, अहिल्यानगर, पुणे या जिल्ह्यांना आधार असलेल्या उजनी धरणाची साठवण क्षमता १२३ टीएमसीपर्यंत आहे. २००५ मध्ये पुणे-सोलापूर जिल्ह्यातील मुसळधार पावसामुळे उजनीतून तब्बल ३५३ टीएमसी पाणी भीमा नदीत सोडण्यात आले होते. त्यानंतर यंदा २०२५ मध्ये आतापर्यंत उजनीतून २०३ टीएमसी पाणी सोडण्यात आले असून अजूनही ते पाणी सुरूच आहे. आता उजनीत १२३ टीएमसी पाणी असून यंदाच्या उन्हाळ्यात शेती व पिण्यासाठी पाणी टंचाई जाणवणार नाही, हे निश्चित.