सोलापूर : आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या वतीने महाराष्ट्रामध्ये नदी पुनर्जीवन प्रकल्पांतर्गत मोठ्या प्रमाणात जलक्रांती केली जात आहे. त्यामुळे महाराष्ट्रातील नद्यांची क्षेत्रे पुनर्जीवित होऊन जलसंधारण व शेती क्षेत्राला मोठा लाभ मिळण्यास सुरवात झाली आहे.
महाराष्ट्रामध्ये आर्ट ऑफ लिव्हिंगने मागील काही वर्षांपासून नदी पुनर्जीवन प्रकल्प हाती घेतला आहे. या माध्यमातून नद्यांचा अभ्यास, भौगोलिक स्थिती, नदी पात्रातील भूशास्त्रीय रचना समजून घेत या नद्या पुनर्जीवित व्हाव्यात यासाठी तांत्रिक आराखडा करत प्रकल्पाचे टप्पे निश्‍चित केले जातात. अनेक कारणांनी खंडित झालेले प्रवाह पुन्हा सुरू होत आहेत. त्यामुळे पावसाचे पाणी अधिक प्रमाणात साठवणे व खोलपर्यंत झिरपण्याची प्रक्रिया पूर्ण करत भूजल पातळीत वाढ केली जात आहे. तसेच भूशास्त्रीय अभ्यासाच्या आधारे बांध, बंधारे अशा कृत्रिम रचनाही करण्यात आल्या आहेत.
या जलक्रांतीचे परिणाम अधिक काळ टिकून राहावेत यासाठी नदी पात्राच्या परिसरात लोकसहभागाने देशी वृक्ष लागवडीला प्राधान्य दिले आहे. या प्रकल्पांमध्ये महाराष्ट्रातील एकूण 18 जिल्हे समाविष्ट आहेत. आतापर्यंत एकूण 32 नद्यांच्या खोऱ्यांमध्ये पुनर्जीवन प्रकल्पाची भूशास्त्रीय अभ्यास करून कामाचे टप्पे निश्‍चित करण्यात आले आहेत.
दृष्टिक्षेपात कामगिरी
प्रकल्पात समाविष्ट नद्या
पुरस्कार नदी पुनर्जीवनाचे
आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या नदी पुनर्जीवनाच्या प्रकल्पामध्ये नदीपात्रांचा भूशास्त्रीय अभ्यास करून भूजल पातळी वाढीसाठी आवश्‍यक असलेले उपाय केले जातात. या उपायांमुळे पावसाचे पाणी वाहून जाणे किंवा बाष्पीभवनाला पाणी झिरपण्याचा पर्याय दिला जातो. त्याचा परिणाम भूजल पातळी वाढण्यामध्ये होतो.
- डॉ. अनिल नारायणपेठकर,
जिओलॉजिस्ट, आर्ट ऑफ लिव्हिंग नदी पुनर्जीवन प्रकल्प, सोलापूर
संपादन : श्रीनिवास दुध्याल
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.