खाद्याअभावी वेड्या राघूचा मोर्चा अन्य जिल्ह्यांकडे

मुंबई : अतिवृष्टीचा फटका माणसालाच नव्हे; तर पशू-पक्षी आणि पानाफुलांनाही बसला आहे. एरवी श्रावण महिन्यांत ‘वेडा राघू’ची किलबिल वाढते. ती कमी झाली आहे. पुनर्वसू संस्थेने केलेल्या निरिक्षणानुसार या वर्षी अंदाजे त्यांची संख्या ५० टक्‍क्‍यांपेक्षा कमी आहे. खाद्य (फुलपाखरे) कमी असल्याने त्यांनी अन्य जिल्ह्यांकडे मोर्चा वळवला असावा, अशी शक्‍यताही पक्षी-निरिक्षकांनी वर्तवली आहे. 

श्रावणातील फुलांवरील मधाचा आस्वाद घेण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात कीटक आणि फुलपाखरे येतात. हे खाद्य माशीमार म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या लहान पक्ष्यांचे असते. यात हिरव्या रंगाच्या ‘वेडा राघू’चा  प्रामुख्याने समावेश होतो. पोपटासारखा हिरवा रंग असलेला हा पक्षी साधारणपणे चिमणीच्या आकाराचा असतो. फुलपाखरे हवेतच पकडून त्यांना झटके देत खाऊन टाकतो. ही हवाई लढाई पाहण्यासाठी अनेक पक्षी-निरीक्षक माळरानावर येतात. मात्र या वर्षी अतिवृष्टीमुळे रायगड जिल्ह्यातील भाजीमळ्यांचे मोठे नुकसान झाले. त्यामुळे फुलोरा कमी आहे. रानफुलेही नेहमीप्रमाणे फुलली नाहीत. त्यामुळे ‘वेडा राघू’चे खाद्य  (फुलपाखरे आणि कीटक) कमी आहेत. त्यामुळे या पक्ष्यांची संख्या निम्म्याहून कमी आहे. हे निराशाजनक आहे, असे पक्षी-निरीक्षक सांगतात. 

असा आहे हा राघू
या पक्ष्याचे इंग्रजी नाव ‘लिटिल ग्रीन बी इटर’ असे आहे. शास्त्रीय नाव ‘मेरोस ओरियनटलीस’ आहे. तो किडे, फुलपाखरे खाणारा शिकारी पक्षी आहे. उष्ण कटिबंधातील बहुतेक सर्व देशात याचे वास्तव्य असते. त्याची शेपटी एका रेषेप्रमाणे असते.

वेडा राघू हा कीटकभक्षी पक्षी असला तरी याला फुलपाखरे आवडतात. फुलपाखरांची शिकार करताना तो श्रावणात मोठ्या संख्येने आढळतो. अतिवृष्टीमुळे फुले नीटशी फुलली नाहीत. त्यामुळे त्यांचे खाद्य कमी झाले आहे. त्याचाच परिणाम त्यांच्या संख्येवर झाला आहे.
- माधव गायकवाड, अध्यक्ष, पुर्नवसू संस्था