सरदार हैबतराव देशमुख घराण्याची सापडली वंशावळ

पाली, ता. १८ (वार्ताहर) : सुधागड तालुक्यातील शिवाजी महाराजांचे पराक्रमी सरदार हैबतराव देशमुख यांची मोडी लिपीतील वंशावळ तिवरे येथे वास्तव्यास असलेल्या रोहित देशमुख यांना भालगुल येथील मुन्ना देशमुख यांच्या जुन्या कागदपत्रात सापडली आहे. मोडी वंशावळीचे मुंबईतील दहिसर येथे राहणारे इतिहास संशोधक संदीप मुकुंद परब यांनी नुकतेच मराठीत लिप्यांतर करून ही वंशावळ हैबतराव घराण्याचीच आहे, हे सिद्ध करण्यात यश मिळवले आहे.
इतिहास अभ्यासक व संशोधक संदीप मुकुंद परब यांनी मोडी व मराठीत लिहिलेला ''सुधागड तालुक्यातील हैबतराव देशमुख यांची वंशावळ'' हा शोध निबंध ''हेमाद्री'' या मोडीलिपीतील दहाव्या अंकांत प्रसिद्ध करून इतिहासप्रेमी, अभ्यासक व संशोधक यांच्या समोर ठेवला आहे. त्यामुळे इतिहासाचा एक अमूल्य ठेवा व माहिती उजेडात आली आहे. मोडी लिपीतील ही वंशावळ १९१७ मध्ये भालगुलवाडी येथील आबाजी श्रीपत देशपांडे कुलकर्णी यांनी लिहिलेली आहे. वंशावळीत तिवरे येथील सरदार संभाजी हैबतराव देशमुख यांचाही उल्लेख केलेला आहे.

मृगगडासाठी मदत
सर्वांत महत्त्वाची बाब म्हणजे छत्रपती शिवाजी महाराजांना हैबतराव देशमुख यांनी मृगगड किल्ला हस्तगत करण्यासाठी मदत केली होती. त्यासाठी त्यांना महाराजांनी दहिगाव हे गाव इनाम दिले होते. घराण्यातील वीर पुरुषांनी मराठी साम्राज्यात पराक्रम दाखवला आहे, असे इतिहास अभ्यासक व संशोधक संदीप मुकुंद परब यांनी सांगितले.

हैबतराव घराण्यातील भोर संस्थानात कार्यरत असलेले दिवंगत पिलाजीराव देशमुख दहिगाव, तिवरे, कान्हवली आणि आधारणे येथे वास्तव्यास असलेली हैबतराव घराणी, तिवरे येथील सरदार संभाजी हैबतराव देशमुख यांची समाधी व ऐतिहासिक साधनातील त्यांच्या नोंदी; तसेच वंशावळीत उल्लेख केलेला मृगगड किल्ला या सर्व बाबींचा हा वंशावळ सिद्ध करण्यास फार उपयोग झाला.
- संदीप परब, इतिहास अभ्यासक व संशोधक