सावधान, डेंगीचा धोका कायम!

सावधान, डेंगीचा धोका कायम!
कीटकनाशक विभागाला आढळले २७,००० प्रजनन करणारे एडिस डास; झोपडपट्ट्यांमध्ये अधिक प्रजनन स्थळे
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. ३ : मुंबईत पावसाचा जोर कमी जास्त प्रमाणात असला तरी हे वातावरण डासांचा प्रादुर्भाव वाढण्यासाठी अनुकूल आहे. त्यामुळे मुंबईकरांनी सावधगिरी बाळगण्याची गरज आहे. अधूनमधून होणाऱ्या पावसामुळे डेंगीचा धोका पुन्हा एकदा वाढत आहे. पालिकेच्या अहवालानुसार, कीटकनाशक विभागाच्या कर्मचाऱ्यांना २४ प्रभागांमधून २७ हजार ४५६ ठिकाणी डेंगीच्या डासांची पैदास आढळली आहे. शहरातील परिस्थिती नियंत्रित करण्यासाठी, पालिकेच्या कीटकनाशक विभागाने आतापर्यंत ५१,००० इमारती आणि सुमारे ८.३७ लाख घरांमध्ये धूर फवारणी आणि अळ्या प्रतिबंधक औषधांची फवारणी केली आहे. डासांना नष्‍ट करण्यासाठी या ठिकाणी उपाययोजना आखल्या गेल्या असल्या तरी मुंबईकरांनी डासांची पैदास होऊ देऊ नये, यासाठी काळजी घ्‍यावी, असे आवाहन पालिकेने केले आहे.

लक्षणे कोणती?
डेंगी हा एक विषाणूजन्य संसर्ग आहे, जो एडिस इजिप्ती डासाच्या चाव्याव्दारे पसरतो. उच्च ताप, डोकेदुखी, डोळ्यांमागे वेदना, स्नायू आणि सांधे दुखणे, शरीरावर पुरळ येणे, थकवा आणि उलट्या होणे, गंभीर प्रकरणांमध्ये प्लेटलेटची संख्या वेगाने कमी होणे, अशी या आजाराची लक्षणे आहेत.

मनुष्यबळाची कमतरता
पालिकेतील सूत्रांनी सांगितले की, विभागाकडे आवश्यक मनुष्यबळाची कमतरता आहे, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणात देखरेख आणि नियंत्रण कामात अडचणी येत आहेत. परिस्थितीचे गांभीर्य लक्षात घेता, पालिकेच्या अतिरिक्त महापालिका आयुक्तांनी मुंबईत काम करणाऱ्या सर्व सरकारी आणि खासगी संस्थांना त्यांचे परिसर ‘डासमुक्त’ करण्याचे आवाहन केले आहे. बांधकाम स्थळे, पाणी साचलेल्या जागा आणि उघड्या कंटेनरमध्ये पाणी साचू देऊ नये, अशा सूचना देण्यात आल्या आहेत.

पालिकेचे आवाहन
पालिकेच्या आरोग्‍य विभागाने मुंबईकरांना आवाहन केले आहे की, त्यांनी त्यांच्या घरातील एसी, फुलदाण्या, छत आणि बाल्कनीमध्ये पाणी साचू देऊ नये, पूर्ण बाह्यांचे कपडे घालावेत, झोपताना मच्छरदाणी वापरावी. प्रशासनासोबतच नागरिकांनीही सतर्क राहिले पाहिजे.

झोपडपट्टीत अधिक काळजी घेण्याची गरज
झोपडपट्ट्यांमध्ये अधिक प्रजनन स्थळे आढळून आली आहेत. एकूण ठिकाणांपैकी सुमारे ६० टक्के ठिकाणे झोपडपट्टी भागात आढळली आहेत, तर ४० टक्के ठिकाणे इमारती आणि उंच इमारतींच्या निवासी सोसायटींमध्ये आढळली आहेत.

स्वच्छ पाण्यात प्रजनन
डासांची पैदास अनेकदा साचलेल्या स्वच्छ पाण्यात होते. विशेषतः डेंगी पसरवणारे एडिस इजिप्ती डास दिवसा चावतात आणि हे डास फक्त स्वच्छ पाण्यातच अंडी घालतात.

घरात आणि इमारतीच्या परिसरात
बाल्कनी किंवा टेरेसवर ठेवलेले तुटलेले भांडे, फुलदाण्या, पाण्याने भरलेले कूलर किंवा एसी ट्रे, झाकण नसलेली पाण्याचे टाकी, फेकून दिलेल्या प्लॅस्टिकच्या बाटल्या, कॅन किंवा नारळाचे कवच, टायर यांमध्ये डासांची पैदास होते.

झोपडपट्ट्या आणि झोपडपट्टी भागात
भांडी, पाण्याने भरलेले खड्डे, झोपडपट्ट्यांमध्ये साचलेले पावसाचे पाणी, खराब झालेल्या नाल्यांजवळ साचलेले स्वच्छ पाणी.

बांधकामाच्या ठिकाणी
सिमेंट टाक्या किंवा बांधकाम साहित्य, खोदलेल्या खड्ड्यांमध्ये साचलेले पाणी, पाइपलाइन, टाइल्स आदींभोवती साचलेले पाणी.

सार्वजनिक ठिकाणी
नियमितपणे स्‍वच्छ करण्यात न येणारे बागेतील कारंजे, रस्त्याच्या कडेला किंवा तुटलेल्या पदपथांवरील खड्ड्यांमध्ये साचलेले पाणी, कचऱ्याच्या ठिकाणी साचलेले पाणी.

काय करावे?
आठवड्यातून एकदा घरात साचलेले पाणी रिकामे करा, पाण्याच्या टाक्या झाकणांनी बंद ठेवा, दर दोन ते तीन दिवसांनी कूलरमधील पाणी बदला, ट्रे आणि फुलदाण्या कोरड्या ठेवा, वापरलेली भांडी उलटी ठेवा.