पर्यावरणपूरक पळसाच्या पत्रावळी हद्दपार

विक्रमगड, ता. ४ (बातमीदार) : घरात धार्मिक कार्यानिमित्त जेवणावळीसाठी झाडांच्या पानांपासून पत्रावळी वापरण्यात येत असत; मात्र गेल्या काही वर्षांत प्लास्टिक आणि थर्माकोलच्या पत्रावळींचा वापर मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. त्यामुळे शहरासह ग्रामीण भागातही प्रदूषणात वाढ होत आहे.

ग्रामीण भागात पळसाची पाने सुकवून त्याच्यापासून पत्रावळी बनवण्यात येतात. लग्नसमारंभ, तसेच अन्य धार्मिक कार्यातील जेवणासाठी मोठ्या प्रमाणात त्याचा उपयोग होत असे; मात्र या पत्रावळ्या गेल्या काही वर्षांत शहरानंतर विक्रमगडसारख्या ग्रामीण भागातूनही हद्दपार झाल्या आहेत. लग्न समारंभात पळसाच्या पत्रावळींची जागा आता थर्माकोलने घेतली आहे.

अलीकडच्या काळात वृक्षतोड आणि हायटेक जीवन पद्धतीमुळे पळस, कुडाच्या पानांपासून पत्रावळी बनवण्याचे प्रमाण कमी झाले आहे. पितृपंधरवाड्यात जेवणाचा मान पळसाच्या पत्रावळीचा होता. त्यामुळे बाजारात मोठ्या प्रमाणात त्या मिळत होत्या. मात्र, आता बाजारात त्या दिसेनाशा झाल्या आहेत. पळसाच्या पानांच्या द्रोणांसह पत्रावळी हद्दपार झाल्याचे पाहायला मिळत आहे.

पत्रावळीवर जेवण आरोग्याला हितकारक
सध्या कागदी पानांच्या व थर्माकोलच्या पत्रावळी, प्लास्टिकचे ग्लास ग्रामीण भागात याचा सर्रास वापर सुरू आहे. याचा वापर पर्यावरण आणि मानवी आरोग्याला घातक आहे. केळीच्या, पळसाच्या पत्रावळीवर जेवण आरोग्याला हितकारक आहे. पळसाच्या पानावर जेवणावळी घातल्या जात होते, हे आता फक्त सांगण्यापुरतेच आहे, असे विक्रमगड येथील जाणकार गजानन पाटील यांनी सांगितले.

ग्रामीण भागात धार्मिक कार्यक्रमात जेवणावळीसाठी जंगलातून पळस, कुडा झाडाची पाने तोडून आणून सायंकाळी घरात मंडळी एकत्र बसून पत्रावळी तयार करून घेत असत. मात्र गेल्या काही वर्षांत त्यांची जागा थर्माकोल, प्लास्टिकच्या पत्रावळींनी घेतली आहे.
- माणिक सांबरे, ज्येष्ठ नागरिक, विक्रमगड