अमेरिकन मूल दत्तक घेण्याचा भारतीयांना मूलभूत अधिकार नाही

अमेरिकी मूल दत्तक घेण्याचा
भारतीयांना अधिकार नाही !
उच्च न्यायालयाचा महत्त्वपूर्ण निकाल
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. १७ ः अमेरिकन नातेवाइकांचे अपत्य असलेले मूल दत्तक घेण्याचा भारतीय नागरिकांना मूलभूत अधिकार नाही, असा महत्त्वपूर्ण निर्णय उच्च न्यायालयाने दिला आहे. तसेच बाल न्याय कायदा किंवा दत्तक नियमांमध्ये परदेशी नागरिकत्व मिळालेल्या नातेवाइकांच्या मुलाला दत्तक घेण्याची तरतूद नाही, असेही निरीक्षण न्यायालयाने नोंदवले.
याचिकाकर्ते दत्तक घेण्यास इच्छुक असलेल्या बाळाचा जन्म २०१९मध्ये अमेरिकेत झाला. बाळ काही महिन्यांचे असताना याचिकाकर्ते त्याला भारतात घेऊन आले. त्यांना बाळ कायदेशीररीत्या दत्तक घ्यायचे आहे; परंतु बाळ अमेरिकन नागरिक असल्याने अमेरिकन कायद्यानुसार दत्तक घेतल्याशिवाय आपण याचिकाकर्त्यांना दत्तक घेण्यास मंजुरी देऊ शकत नाही, अशी भूमिका केंद्रीय दत्तक प्रक्रिया प्राधिकरणाने (कारा) न्यायालयात मांडली. त्यांची बाजू ग्राह्य धरीत न्यायालयानेही जोडप्यांची याचिका फेटाळून लावली. दत्तक नियमावली ही अमेरिकन नागरिकत्व असलेले मूल दत्तक घेण्यास अनुकूल नाही. त्यामुळे काराने याचिकाकर्त्या जोडप्याला संभाव्य दत्तक पालक म्हणून नोंदणी करण्यास नकार दिल्यानंतर याचिकाकर्त्या जोडप्याने उच्च न्यायालयात धाव घेतली होती.
---
न्यायालय काय म्हणाले?
बाल न्याय कायदा आणि दत्तक नियमांच्या तरतुदींनुसार, या प्रकरणातील मूल हे काळजी आणि संरक्षणाची गरज असल्याच्या किंवा फौजदारी प्रकरणाशी संबंधित वर्गात मोडत नाही. याप्रकरणी बाळ दत्तक घेण्यास परवानगी देण्याच्या आपल्या असाधारण अधिकार क्षेत्राचा वापर आपण करणार नसल्याचेही न्यायालयाने नमूद केले.  अमेरिकन कायदे आणि प्रक्रियेनुसार जोडप्याला अमेरिकन नागरिकत्व असलेले मूल दत्तक घेण्यासाठी सर्व आवश्यक औपचारिकता पूर्ण कराव्या लागतील. त्यानंतरच भारतात दत्तक प्रक्रिया सुरू करता येईल, असे न्यायालयाने म्हटले.