गावकीच्या दहीहंडीचा थाट

गावकीच्या दहीहंडीचा थाट
नवी मुंबईत पारंपरिक सोहळ्याला सुरुवात
तुर्भे, ता. १२ (बातमीदार) : सण साजरे करण्याचे स्वरूप दिवसेंदिवस बदलताना पाहायला मिळत आहे. दहीहंडी उत्सवात अनेक बदल झाले असून व्यावसायिक, राजकीय स्वरूपातून लाखोंचा खर्च होत आहे. शहरी भागात डीजेच्या तालावर तरुणाईचा धांगडधिंगा सुरू असला तरी नवी मुंबईतील गावांमध्ये मात्र पारंपरिक पद्धतीने साजऱ्या होणाऱ्या गोकुळाष्टमी, दहीहंडी उत्सवाचा थाट कायम आहे.
नवी मुंबईतील गावागावात गावकीच्या बोली दहीहंडीची परंपरा आजही सुरू आहे. विशेष म्हणजे शहरातील कोपरखैरणे, घणसोली, दिवाळेसह इतर गावांमध्ये दहीहंडी उत्सवाच्या सात दिवस आधी गावातील मंदिरात हरिनाम सप्ताहाला सुरुवात होते. घणसोली गावात गावकीच्या बोली हंडीची प्रथा नसली तरी हनुमान मंदिरात हरीनाम सप्ताह संत विचारांचा प्रसार करत आहे. टाळ, मृदंगाच्या गजरात सलग सात दिवस २४ तास विविध धार्मिक कार्यक्रमांतून ही परंपरा जोपासली जात आहे.
----------------------------
अनेक वर्षांची परंपरा
- १२४ वर्षांपासून अखंडपणे ही परंपरा सुरू असून, ग्रामस्थांनी ऐक्याचा आदर्श कायम ठेवला आहे. गावातील शिनवार पाटील यांच्या घरामध्ये १९०२ मध्ये हरिनाम सप्ताहाची सुरुवात झाली. १९०६ पर्यंत त्यांच्याच घरात हा उत्सव सुरू होता. त्यानंतर ग्रामस्थांनी गावच्या मंदिरात उत्सव सुरू केला.
- कोपरखैरणे गावात गोकुळाष्टमीनिमित्त गावातील मंदिरात हरिनाम सप्ताह केला जातो. यंदाचे ६१वे वर्ष आहे. गावातील मंदिरात गोकुळाष्टमीच्या रात्री श्रीकृष्ण जन्मोत्सव साजरा केला जातो. गावातील सर्व मंडळी एकत्रित येऊन रात्री भंडारा भरतात. त्यानंतर १२ वाजता श्रीकृष्ण जन्म सोहळा साजरा केला जातो. दही, लाह्यांची हंडी फोडली जाते.
-------------------------
‘एक गाव एक दहीहंडी’ची प्रथा
‘एक गाव एक दहीहंडी’ अशी प्रथा सर्वच गावांत पाळली जाते. कोणी बोली दहीहंडी लिलाव पद्धतीने साजरी करतात. तर कोणी चोर हंडी, डोळ्याला पट्टी बांधून तर कोणी डोक्याने हंडी फोडतात.
----------------------------------
बोली दहीहंडीची चुरस
गावकीच्या बोली दहीहंडीची सुरुवात गावातील मंदिरातून केली जाते. एक हजार रुपयापासून सुरू होणारी बोली एक-दीड लाखावर थांबली जाते. बोली जिंकल्यानंतर पैसा धार्मिक कार्यासाठी खर्च करतात. कोपरखैरणे, तुर्भे, सानपाडा, पावणे या गावांमध्ये चुरस पाहायला मिळते.