आयआयटीच्या विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीने इस्रोचे शास्त्रज्ञ चकित

आयआयटी विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीने इस्रोचे शास्त्रज्ञ चकित
चंद्राच्या पृष्ठभागावरील रासायनिक घटकांचे नकाशे केले तयार
मुंबई, ता. २३ : आयआयटी मुंबईतील विद्यार्थ्यांनी चंद्रयान-२च्या विदावर (डेटा) काम करीत चंद्राच्या पृष्ठभागावरील रसायनशास्त्राचे सखोल विश्लेषण करून चंद्राच्या रासायनिक घटकांचे नकाशे तयार केले आहेत. आयआयटीच्या आंतरशाखीय स्पर्धेचा एक भाग असलेल्या एका प्रकल्पातून तयार करण्यात आलेल्या या नकाशामुळे इस्त्रोतील शास्त्रज्ञही चकित झाले आहेत.

चंद्राच्या पृष्ठभागावर सूर्याच्या एक्सरे किरणांचा सतत मारा होत असतो. या किरणांमुळे चंद्रावरील विविध रासायनिक घटक विशिष्ट प्रकाश सोडतात. विद्यार्थ्यांनी ‘क्लास’ (लार्ज एरिया सॉफ्ट स्पेक्ट्रोमीटर) या यंत्राच्या मदतीने या प्रकाशाचे निरीक्षण केले. या निरीक्षणातून त्यांनी संपूर्ण चंद्राचे रासायनिक नकाशे तयार केले आहेत. हे नकाशे भविष्यातील चंद्रमोहिमांच्या नियोजनासाठी उपयुक्त ठरणार आहेत. तसेच यातून चंद्राच्या निर्मिती आणि उत्क्रांतीविषयी अधिक माहिती मिळणार असल्याचे आयआयटीकडून सांगण्यात आले. आयआयटी मुंबईत प्रत्येक वर्षी होणाऱ्या ‘इंटर-आयआयटी टेक मिट’ या स्पर्धेत येथील विद्यार्थ्यांनी रासायनिक घटकांचे नकाशे तयार करण्यासाठीचे संशोधन विकसित केले. यासाठी विद्यार्थ्यांनी आयआयटीसह इस्त्रोतील तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन घेतले. प्रा. वरुण भालेराव यांच्या मार्गदर्शनाखाली या संशोधनाचे वैज्ञानिक पेपर लवकरच जागतिक स्तरावरील संशोधनासाठी प्रसिद्ध असलेल्या ‘प्लॅनेटरी सायन्स जर्नल’मध्ये प्रकाशित केले जाणार असून, त्यासाठीची प्रक्रिया सुरू असल्याचेही आयआयटीकडून सांगण्यात आले.

तरुण प्रतिभेला मिळालेली संधी
आयआयटी मुंबईतील विद्यार्थ्यांची ही कामगिरी त्यांचे केवळ शैक्षणिक यश नसून, भारताच्या अंतराळ कार्यक्रमात तरुण प्रतिभेला मिळालेल्या संधीचे प्रतीक असल्याचे आयआयटी मुंबईचे संचालक प्रा. शिरीश केदारे यांनी सांगितले. तसेच विद्यार्थ्यांची ही कामगिरी भारताच्या अंतराळ संशोधनाच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी आशादायक असल्याचेही ते म्हणाले.