कुर्ल्यात सर्वेश्वर महादेवाची चंपाषष्ठी जल्लोषात

कुर्ल्यात सर्वेश्वर महादेवाची चंपाषष्ठी जल्लोषात
परंपरा, इतिहास आणि भक्तीचा संगम
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. २ : कुर्ला पश्चिम परिसर चंपाषष्ठीच्या उत्साहात न्हाऊन निघाला. ग्रामदैवत श्री सर्वेश्वर महादेवाच्या वार्षिक यात्रेसाठी निघणारी रामपालखी, मंदिरातील पारंपरिक अनुष्ठाने, कुस्तीचे फड, प्रदर्शने आणि गर्दीने फुललेला बाजार अशा उत्‍साहपूर्ण वातावरणात भाविक सहभागी झाले.
कुर्ल्याचे ग्रामदैवत मानल्या जाणाऱ्या श्री सर्वेश्वर महादेव देवालयाची कागदोपत्री नोंद १८८३ सालची असून, गिरणी कामगारांनी स्वखर्चातून या मंदिराचा पाया रचला. ‘महिकावतीची बखर’मध्ये महकावती (मिठी) नदीच्या तीरावर वसलेल्या या देवस्थानाचा उल्लेख आढळतो. अत्यंत प्राचीन काळी सिद्ध ऋषींनी स्थापन केलेल्या शिवलिंगामुळे या मंदिराला आध्यात्मिक उंची प्राप्त झाली आहे. सर्वत्र ‘सर्वेश्वर महादेव’ अशी ओळख असली तरी कुर्ल्यातील लोक आजही याला प्रेमाने ‘रामाचे देऊळ’ म्हणतात. चंपाषष्ठीच्या यात्रेला ‘रामाची यात्रा’ ही लोकपरंपरेची ओळख असल्याने या उत्सवात ‘हरी-हर’ अद्वैताचा सहज अनुभव येतो, असे मानले जाते.
वार्षिक यात्रेदरम्यान मंदिर परिसरात पारंपरिक पालखी सोहळा, भव्य प्रदर्शने, आकाश पाळणे आणि देशभरातील पैलवानांना आकर्षित करणारे कुस्ती फड भरविले जातात. पूर्वी स्वदेशी मिल आणि स्वान मिल कामगारांच्या ढोल-लेझीम पथकांनी परिसर दणाणून जात असे; गिरण्यांच्या ओहोटीनंतरही कुर्ल्यातील हिंदू समाजाने या उत्सवाची परंपरा जोमाने पुढे नेली आहे. यात्रेमुळे परिसरात मोठ्या प्रमाणात खरेदी-विक्री होते आणि स्थानिक व्यावसायिकांची आर्थिक साखळी सक्षम होते. सर्वेश्वर महादेवाचे आशीर्वाद आपल्या पाठीशी असल्याची भावनाच या सोहळ्याचा मुख्य आधार असल्याचे देवालय ट्रस्टने सांगितले.