उच्च न्यायालयाच्या नव्या इमारतीची संरचना वसाहतवादी

नव्या इमारतीची संरचना वसाहतवादी
उच्च न्यायालयाबाबत निवृत्त न्यायाधीशांचा आक्षेप
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. ३ : माजी सरन्यायाधीश भूषण गवई यांच्यानंतर मुंबई उच्च न्यायालयाच्या आणखी एका निवृत्त न्यायमूर्तींनी उच्च न्यायालयाच्या नव्या संभाव्य संरचनेवर आक्षेप नोंदवला. नव्या न्यायालयाचे आरेखन ही वसाहतवादी असल्याची भासते, अशी टिप्पणी निवृत्त न्या. गौतम पटेल यांनी नुकतीच केली.
वांद्रे पूर्व येथील ही प्रस्तावित इमारत तिच्या संरचनेवरून वसाहतवादी मानसिकता प्रतिबिंबित करते. त्यात मुंबईच्या स्थापत्यशैलींची एकही खूण नाही. विद्यमान मुंबई उच्च न्यायालयाच्या ऐतिहासिक इमारतीची छाप या संरचनेत दिसत नाही, अशी टीकाही न्या. पटेल यांनी केली. मुंबई आर्किटेक्ट्स कलेक्टिव्हने आयोजित प्रदर्शनावेळी ते बोलत होते. संभाव्य इमारतीचे आरेखन उलट्या पिरॅमिडसारखी वाटते. जिथे प्रथमदर्शनी न्यायाधीश आणि वकिलांच्या गरजांना प्राधान्य देण्यात आले असून या संपूर्ण प्रक्रियेत सर्वात महत्त्वाचा दुवा असलेल्या पक्षकारांकडे दुर्लक्ष झाल्याचे दिसते, असेही पटेल म्हणाले.
---
ही इमारत कधीच उभी राहू नये!
नव्या उच्च न्यायालयाच्या इमारतीची संरचना ही पक्षकार किंवा वकिलांसाठी अनुकूल नाही. पक्षकारांना वकिलांना भेटण्याची जागा आणि वकिलांच्या दालनांमध्ये जास्त अंतर असल्याकडेही न्या. पटेल यांनी लक्ष वेधले. त्यामुळे उच्च न्यायालयाच्या नव्या इमारतीमागचा मूळ उद्देश पक्षकारांनी न्यायालयासमोर नेहमीच हात जोडून उभे राहावे, असे दिसत असल्याची टिप्पणीही न्या. पटेल यांनी केली. त्यामुळे ही इमारत कधीही बांधली जाऊ नये, अशी प्रार्थना असल्याची उद्विग्नता त्यांनी मांडली.

इंग्रजांच्या इमारतींशी तुलना
ही संरचना कोलकात्यातील गव्हर्नर हाउससारखी आहे, ईस्ट इंडिया कंपनीने वास्तुशिल्पीय स्मारकासाठी केलेला हा भारतातील पहिला वसाहतवाद असल्याचा दावा स्थापत्यशास्त्राचे प्राध्यापक मुस्तनसीर दळवी यांनी केला. नव्या इमारतीची संरचना ही भूतकाळाशी साधर्म्य असणारी असून आभासी जुना काळ जिंवत करते; परंतु आपण भूतकाळात डोकावून का पाहावे, नव्या संरचनेसह कोणीही इमारत तयार करू शकते.
--
न्या. गवईंनीही केली होती टीका
मुंबई उच्च न्यायालयाच्या नवीन इमारतीच्या भूमिपूजन समारंभावेळी माजी सरन्यायाधीश भूषण गवई यांनी नवी उच्च न्यायालयाची इमारत ही सप्ततारांकित हॉटेल नसावी, तर न्यायाचे मंदिर असावे, असे म्हटले होते.