लाडक्या बहिणींना हवेत स्वच्छ व मोफत स्वच्छतागृहे

लाडक्या बहिणींना हवीत स्वच्छ, मोफत स्वच्छतागृहे
नोकरदार महिलांची कुचंबणा
भाग्यश्री भुवड ः सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. ३१ : आर्थिक राजधानी मुंबईत महिलांची संख्या वाढत असली तरी सार्वजनिक स्वच्छतागृहांच्या सुविधांचा अभाव अजूनही गंभीर समस्या ठरत आहे. विशेषतः झोपडपट्टी भागात राहणाऱ्या तसेच नोकरी-व्यवसायासाठी घराबाहेर पडणाऱ्या महिलांना स्वच्छ, सुरक्षित आणि वापरण्यायोग्य स्वच्छतागृहांसाठी मोठा संघर्ष करावा लागत आहे.
शहरात सार्वजनिक स्वच्छतागृहांची संख्या मागणीच्या तुलनेत कमी असून, उपलब्ध स्वच्छतागृहांची स्थितीही चिंताजनक आहे. अनेक ठिकाणी पाणी, वीज, व्हेंटिलेशन, स्वच्छता आणि देखभालीचा अभाव दिसून येतो. त्यामुळे महिलांना सार्वजनिक स्वच्छतागृहांचा वापर टाळावा लागतो, ज्याचा थेट परिणाम त्यांच्या आरोग्यावर होतो.
पालिका निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर महिलांनी शहरात अधिकाधिक मोफत, स्वच्छ आणि सुरक्षित महिला स्वच्छतागृहे उभारण्याची मागणी केली आहे. शहरातील प्रत्येक दोन किमी अंतरावर महिलांसाठी स्वतंत्र स्वच्छतागृह असावे तसेच विकलांग महिलांच्या गरजांचाही विचार नियोजनात व्हावा, अशी मागणी करण्यात येत आहे.
गेल्या काही वर्षांत कोट्यवधींचा निधी खर्च करून स्वच्छतागृहे उभारण्यात आली असली, तरी निकृष्ट दर्जाचे काम, लिकेज, दुर्गंधी आणि अपुऱ्या देखभालीमुळे ही स्वच्छतागृहे वापरण्यायोग्य राहत नाहीत. त्यामुळे प्रशासनाच्या कार्यक्षमतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित होत आहे.
अस्वच्छ स्वच्छतागृहांमुळे महिलांना संसर्गजन्य आजार, पोटाचे विकार आणि अन्य आरोग्य समस्यांचा धोका वाढतो. मुंबईतील महिलांना केवळ आर्थिक मदतीपेक्षा शाश्वत सुविधा आणि योग्य व्यवस्थापनाची गरज असल्याचे महिलांचे म्हणणे आहे. राइट टू पी चळवळीच्या रोहिणी कदम म्‍हणाल्‍या, की महिलांसाठी असलेली स्वच्छतागृहे अत्यंत अस्वच्छ असून, अनेक ठिकाणी वापरासाठी पैसे द्यावे लागतात. ‘लाडकी बहीण’ योजनेपेक्षा स्वच्छतागृहे मोफत करणे अधिक गरजेचे आहे.

आर्थिक आणि सुसज्ज सुविधा कमी
मुंबईतील काही सार्वजनिक स्वच्छतागृहांच्या सेवांचे प्रचलित असलेले दर सर्वसामान्य माणसासाठी महागडे ठरतात. स्वच्छ भारत मिशन आणि मुंबईत स्मार्ट सिटी योजना याच्या अंतर्गत काही सुधारणांच्या घोषणा करण्यात आल्या, पण प्रत्यक्षात त्या नागरिकांपर्यंत सहज पोहोचत नाहीत, असे महिला सांगतात.
समस्या
महिला स्वच्छतागृहांची तीव्र कमतरता, स्वच्छतेचा अभाव, पाणी व वीज सुविधा नाही, व्हेंटिलेशन व प्रकाश अपुरा, बेसिन व देखभालीचा अभाव, लिकेज व निकृष्ट बांधकाम