सरपंच आरक्षण सोडतीचा सांगोला तालुक्‍यात पुन्हा तिढा ! काही गावांत आरक्षणाचे सदस्यच नाहीत 

सांगोला (सोलापूर) : सांगोला तालुक्‍यातील सरपंच आरक्षण फेरसोडत सोमवारी (ता. 22) रोजी झाली असून, अनेक गावांच्या सरपंच आरक्षणात बदल झाले आहेत. या फेर आरक्षणामध्येही 15 गावांत अनुसूचित जातीचे सरपंचपदाचे आरक्षण निघाले. मात्र या गावांमधील सहा ते सात गावामध्ये त्या आरक्षणाचे सदस्यच गावात निवडून आले नसल्याची तक्रार करण्यात आली आहे. त्यामुळे तालुक्‍यात पुन्हा एकदा सरपंच पदाच्या आरक्षण सोडतीचा पेच समोर येणार की काय, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. 

तालुक्‍यातील 76 ग्रामपंचायतींपैकी अनुसूचित जमातीसाठी एक, अनुसूचित जातीसाठी (महिला व पुरुष) 15, नागरिकांचा मागासवर्ग प्रवर्गासाठी (महिला व पुरुष) 21 तसेच राहिलेल्या सर्वसाधारण महिला व पुरुषासाठी 39 सोडत झाली असल्याची माहिती तहसीलदार अभिजित सावर्डे-पाटील यांनी दिली. 

येथील अहिल्यादेवी होळकर सभागृहात दुपारी एक वाजता तालुक्‍यातील 75 ग्रामपंचायतींच्या सरपंचपदाच्या आरक्षण सोडतीस सुरवात झाली. या फेर सोडतीवेळी प्रशिक्षणार्थी उपजिल्हाधिकारी, तहसीलदार अभिजित सावर्डे-पाटील, गटविकास अधिकारी संतोष राऊत, नायब तहसीलदार किशोर बडवे उपस्थित होते. 

आरक्षण सोडतीच्या नियमानुसार चिठ्ठ्यांद्वारे ही आरक्षण प्रक्रिया राबविण्यात आली. मेथवडे या गावचे अनुसूचित जमातीचे सरपंचपदाचे आरक्षण कायम ठेवले असल्याने राहिलेल्या गावांची सरपंच सोडत झाली. गेल्या वेळी झालेल्या सोडतीमध्ये व काल नव्याने सरपंच आरक्षण सोडतीत अनेक बदल झाल्यामुळे या गावातील सरपंच पदाच्या पक्षीय, पॅनेल राजकारणामध्येही बदल होणार आहेत. काठावर बहुमत असलेल्या गावांमध्ये सरपंच आरक्षण सोडतीचा परिणाम सरपंच, उपसरपंच निवडीवेळी होणार आहे. 

माहिती देण्यास तहसीलदारांची टाळाटाळ 
या अगोदर आरक्षण सोडतीत न्यायालयाच्या निर्णयामुळे सरपंच पदाची फेर सोडत झाली. परंतु काल झालेल्या सरपंच आरक्षण सोडतीतही अनुसूचित जातीच्या राखीव झालेल्या गावांमध्ये त्या जातीचे सदस्यच निवडून आले नसल्याने सरपंच होणार तरी कसा, असा प्रश्न उपस्थित केला आहे. याबाबत आरक्षण सोडतीनंतर सगळीकडेच चर्चा सुरू होती. याबाबत तहसीलदार यांना भ्रमणध्वनीवरून फोन केला असता त्यांनी तो फोन उचलला नाही व माहितीही दिली नाही. 

नवीन सरपंच आरक्षण 

• अनुसूचित जमाती : मेथवडे 
• अनुसूचित जाती : यलमार मंगेवाडी, संगेवाडी, हलदहिवडी, गायगव्हाण, कडलास, निजामपूर, आगलावेवाडी. 
• अनुसूचित जाती महिला : वाणीचिंचाळे, खिलारवाडी, हणमंतगाव, तरंगेवाडी, राजापूर, बुरंगेवाडी, भोपसेवाडी, गळवेवाडी. 
• नागरिकांचा मागास प्रवर्ग : जुनोनी, धायटी, बलवडी, पारे, खवासपूर, वाकी-शिवणे, डिकसळ, लोटेवाडी, चिणके, सोनलवाडी. 
• नागरिकांचा मागास प्रवर्ग महिला : पाचेगाव बुद्रूक, वाढेगाव, वझरे, चोपडी, कोळा, सोनंद, नराळे-हबिसेवाडी, अनकढाळ, मांजरी, गौडवाडी, नाझरे. 
• सर्वसाधारण महिला : महूद बुद्रूक, अचकदाणी, एखतपूर, मेडशिंगी, वाकी- घेरडी, अकोला, अजनाळे, उदनवाडी, मानेगाव, बुद्धेहाळ, हातीद, डोंगरगाव, घेरडी, चिक-महूद, बामणी, आलेगाव, वासुद, राजुरी, पाचेगाव खुर्द. 
• सर्वसाधारण : महिम, कटफळ, इटकी, लक्ष्मीनगर, बागलवाडी, शिवणे, चिंचोली, शिरभावी, देवळे, सावे, जवळा, वाटंबरे, कमलापूर, लोणविरे, सोमेवाडी, किडबिसरी, जुजारपूर, तिप्पेहळ्ळी, हंगिरगे, हटकर-मंगेवाडी. 

अनुसूचित जातीच्या सरपंच पदावर अन्याय 
तालुक्‍यात फेर सरपंच आरक्षण सोडतीत अनुसूचित जाती-जमातीच्या सरपंच पदावर अन्याय झाला असल्याची तक्रार रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडियाचे (आठवले गट) तालुकाध्यक्ष खंडू सातपुते यांनी तहसीलदार यांच्याकडे निवेदनाद्वारे केली आहे. निवेदनात म्हटले आहे की, तालुक्‍यामध्ये अनुसूचित जाती-जमातीच्या सरपंच पदाचे 15 गावांमध्ये आरक्षण टाकले असून त्यामध्ये यलमार मंगेवाडी, संगेवाडी, हलदहिवडी, गायगव्हाण, कडलास, निजामपूर, खिलारवाडी, हनुमंत गाव, तरंगेवाडी, आगलावेवाडी, राजापूर, बुरंगेवाडी, भोपसेवाडी, गळवेवाडी, वाणीचिंचाळे या गावांमध्ये राखीव सरपंच आरक्षण पडले आहे. परंतु यातील सहा ते सात गावांमधील प्रभागांमध्ये अनुसूचित जातीसाठी प्रभाग रचनेमध्ये उमेदवार नसल्यामुळे सरपंच पदाचा लाभ मिळणार नाही. त्यामुळे तालुक्‍यातील एकूण सर्व 15 गावांचे अनुसूचित जातीचे सरपंच होणार नाहीत. त्यामुळे अनुसूचित जातीच्या सरपंच पदावर अन्याय होणार आहे. 

संपादन : श्रीनिवास दुध्याल