ना कायद्याची परवा, ना शिक्षेची

अविनाश ढगे ः सकाळ वृत्तसेवा
पिंपरी, ता. ७ ः शहरात अल्पवयीन मुलांकडून ५० सीसीवरील दुचाकींचा सर्रास वापर होत आहे. गेल्या आठ दिवसांत शहरातील विविध ठिकाणी झालेल्या अपघात दोन अल्पवयीन चालकांचा बळी गेला आहे. अल्पवयीन मुलांनी केलेल्या मोटार वाहन गुन्ह्यांमध्ये त्यांचे पालक किंवा वाहन मालक यांना जबाबदार धरून तुरुंगवासाच्या शिक्षेची कायद्यात तरतूद आहे. मात्र, काहीतरी कारणे सांगून गुन्ह्यांतून सुटका करून घेत आहेत. यावरुन ना कायद्याची परवा, ना शिक्षेची अशीच मानसिकता पालकांमध्ये वाढत असल्याचे दिसून येते.
मोटार वाहन कायद्याने अल्पवयीन मुलांना ५० सीसीपेक्षा जास्त क्षमतेचे वाहन किंवा वीस वर्षांखालील व्यक्तीस व्यावसायिक वाहन चालविण्यास मान्यता नाही, तरीही बिनधास्त अशी वाहने चालविली जात आहेत. यामध्ये महाविद्यालयीन तरुणांचे प्रमाण अधिक आहे. शहराच्या प्रमुख ठिकाणी आणि विशेष करून महाविद्यालयीन परिसरात १८ वर्षांखालील मुलांकडून ५० सीसीपेक्षा अधिक क्षमतेच्या दुचाकी चालविल्या जात आहेत. या मुलांकडून दुचाकी वेगाने चालविणे, कर्कश हॉर्न वाजविणे असे प्रकार घडत आहेत. बहुतांश वेळा भरधाव वेगाने वाहन चालविल्यामुळे अपघातही घडताना दिसून येत आहेत. वाहन चालविणाऱ्या १८ वर्षांखालील मुलांसंदर्भात वाहनमालकास शिक्षा करण्याची तरतूद आहे. याबाबतचा कायदा आणि नियम दोन्हीही आहेत, तरीही याची अंमलबजावणी होत नसल्याचे दिसून येते. बऱ्याचदा काहीतरी कारणे सांगून गुन्ह्यांतून सुटका करून घेण्यात येते. कारणांच्या पळवाटा शोधल्यामुळेच या कायद्यानुसार कारवाई होताना दिसून येत नाही. पालकही कायद्याची आणि दंडाची पर्वा न करता मुलांना वाहने देत असल्याचे कारवाईदरम्यान दिसून आले.

शिक्षा काय होऊ शकते?
मोटार वाहन दुरुस्ती कायद्यांतर्गत, अल्पवयीन मुलांनी केलेल्या मोटार वाहन संबंधित गुन्ह्यांमध्ये केवळ त्यांचे पालक किंवा वाहन मालक जबाबदार असतील असे नमूद केले आहे. विहित शिक्षेत तीन वर्षांचा तुरुंगवास आणि २५ हजार रुपये दंडाचा समावेश आहे. अल्पवयीन मुलांनी वाहन चालविल्यामुळे अपघात झाला आणि त्यात कोणाचा मृत्यू झाला. तर त्या अल्पवयीन मुलाला वयाच्या २५ वर्षांपर्यंत वाहन चालविण्याचा परवाना (ड्रायव्हिंग लायसन्स) दिले जाऊ नये, असा नियम करण्यात आला आहे.

दंड किती?
वाहन परवान्याची मुदत संपली किंवा वाहन चालकाकडे परवानाच नसेल तर १० हजार रुपयांचा दंड होऊ शकतो. वाहन दुसऱ्याच्या मालकीचे असेल तर वाहन चालक आणि मालकाला प्रत्येकी पाच हजार रुपयांचा दंड होऊ शकतो.

अल्पवयीन मुलांना वाहन चालविता येत असले तरी पालकांनी त्यांना वाहन चालविण्यासाठी देऊ नये. शहरात अल्पवयीन मुले वाहन चालविताना आढळल्यास त्यांच्यावर कारवाई केली जात आहे. पालकांनीही मुलांच्या भविष्याचा विचार करून १८ वर्ष पूर्ण झाल्यावरच वाहन चालक परवाना काढूनच त्यांना वाहन चालविण्यासाठी द्यावे.
- विवेक पाटील, पोलिस उपायुक्त, वाहतूक शाखा, पिंपरी-चिंचवड

पालकांनी अल्पवयीन मुलांना वाहन चालविण्यास देऊ नये. नियम खूप कडक करण्यात आले आहेत. अल्पवयीन मुले वाहन चालविताना आढळल्यास आरटीओकडून कारवाई केली जाते. पालकांनी नियमांचे पालन करावे.
- संदेश चव्हाण, प्रादेशिक परिवहन अधिकारी, पिंपरी-चिंचवड आरटीओ

अल्पवयीन मुलांनी (१८ वर्षांखालील) वाहन चालवणे कायद्याने गुन्हा आहे. हे माहिती असूनही बऱ्याच वेळा पालक अल्पवयीन मुलांना वाहन देतात. किंवा मुलेही पालकांना न माहिती होता वाहन घेऊन जातात. तपास यंत्रणेतील त्रुटीमुळे काही वेळा न्यायालयात गुन्हा सिद्ध करणे अवघड होते.

- ॲड. अतीश लांडगे, विधितज्ञ