अशी दुर्बीण ज्यामुळे कदाचित एलियनही दिसतील..!
एलियन अर्थात परग्रहवासीयांबद्दल आपल्या सर्वांनाच कुतूहल आहे. ते खरंच अस्तित्वात आहेत का, असले तरी राहतात कुठे, ते नक्की दिसतात तरी कसे, असे अनेक प्रश्न आपल्याला पडतात. इजिप्तच्या पीरॅमीडपासून ते माचू-पीचू पर्यंत पृथ्वीवरील आश्चर्य हे परग्रहवासीयांचीच निर्मिती असावी, इथपर्यंत आपला कायास. जेव्हापासून माणसाला स्वतःचे आणि सूर्यमालेचे भान आले. तेव्हापासून प्ररग्रहवासीयांच्या अस्तित्वाबद्दल मानवी मेंदू अगदी वेडावून गेला आहे. आपल्या आकलनापलीकडील प्रत्येक गोष्टीशी परग्रहवासीयांचा सबंध आहे का नाही, याची पडताळणी केली जाते. मात्र खऱ्या अर्थाने परग्रहवासीयांचा शोध खगोलशास्रज्ञ आणि पृथ्वीवर अस्तितात असलेल्या दुर्बिणी घेत आहे, असं काहीसं म्हणायला हरकत नाही. तारे, दीर्घिका, नेब्युला, कृष्णविवर एवढंच काय पृथ्वीसदृष्य ग्रहांचा शोध घेण्यासाठी महाकाय रेडिओ दुर्बिणींचा वापर करण्यात येत आहे. या सर्व अवकाशीय घटकांना अधिक स्पष्टतेने बघण्यासाठी, कदाचित काही ग्रहांनाच टिपण्यासाठी जगभरातील शास्रज्ञ एकत्र येऊन एक महाकाय दुर्बीण साकारत आहे. कदाचित या दुर्बिणीने भविष्यात परग्रहवासीयांचे कारनामे टिपली जातील. आतातर याबद्दल स्पष्ट सांगता येत नाही. मात्र ही दुर्बीण काय प्रकार आहे. आपण जाणून घेऊयात
खगोलशास्त्रातील अमर्याद शक्यतांची दारे खुली करणारी आणि जगातील आजवरची सर्वात अत्याधुनिक रेडिओ दुर्बीण ‘चौरस किलोमीटर अकाशगविन्यास वेधशाळा’ अर्थात स्क्वेअर किलोमीटर ॲरे ऑब्झर्व्हेटरी (एसकेएओ) येत्या दशकात अस्तित्वात येत आहे. पुढील काही महिन्यातच भारत या समितीचा कायमस्वरूपी सदस्य होण्याच्या मार्गावर आहे. रेडिओ खगोलशास्त्राच्या दृष्टीने ‘चौरस किलोमीटर अकाशगविन्यास वेधशाळा’ अर्थात स्क्वेअर किलोमीटर ॲरे ऑब्झर्व्हेटरी (एसकेएओ) हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प आहे. प्रथमच जगभरातील शास्त्रज्ञांनी एकत्र येत खगोलशास्त्रात क्रांतिकारक बदल घडविणाऱ्या दुर्बिणीचा आविष्कार करण्याचे निश्चित केले आहे. विश्वाच्या निर्मितीपासून ते परग्रहवासीयांच्या अस्तित्वासंबंधीचे संशोधन या दुर्बिणीच्या माध्यमातून होईल. भारताच्या दृष्टीने हा प्रकल्प एक रोमांचकारी अनुभव असणार आहे. कारण १९६० पासून देशाला रेडिओ खगोलशास्त्राची समृद्ध परंपरा लाभली आहे. रेडिओ खगोलशास्त्रामध्ये आपण एक नेतृत्व करणारा देश आहोत. एसकेएओच्या माध्यमातून आपण एक प्रकारे पुढचा भविष्यकालीन टप्पा गाठत आहे. एसकेएच्या निमित्ताने नवीन
संशोधन आणि खगोलशास्त्राच्या नव्या युगाला प्रारंभ होणार आहे.