डॉ. धनाजी गो. बागलवैद्यकीय क्षेत्रातील अपेक्षित अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश मिळाला नाही तरी खचून जायची गरज नाही. म्हणूनच वैद्यकीय क्षेत्रामध्ये आणखी कोणत्या संधी असू शकतात याची माहिती विद्यार्थी आणि पालक दोघांनाही असणे आवश्यक आहे. .भारतामध्ये साधारणतः १७व्या शतकामध्ये युरोपियन ख्रिश्चन मिशनऱ्यांनी दक्षिण भारतामध्ये पहिले आधुनिक औषधोपचार पद्धतीचे रुग्णालय सैनिकांसाठी सुरू केले. ही आपल्याकडील आधुनिक औषधोपचार पद्धतीची सुरुवात मानता येते. १८३५च्या सुमारास सर्वसामान्य जनतेसाठी कलकत्ता (आताचे कोलकता) येथे पहिले मेडिकल कॉलेज व त्यानंतर १८४५मध्ये मुंबई व १८५०मध्ये (त्यावेळच्या) मद्रास येथे अशाप्रकारची महाविद्यालये सुरू करण्यात आली.हळूहळू भारतामध्ये वैद्यकीय क्षेत्राने चांगलाच जम बसवला, आणि या क्षेत्राकडे करिअरची उत्तम संधी म्हणून पाहिले जाऊ लागले. आता देशभरातून दरवर्षी साधारणतः २० ते २५ लाख विद्यार्थी आरोग्य सेवेसाठी उपलब्ध असणाऱ्या अभ्यासक्रमांच्या शैक्षणिक प्रवेश पात्रता परीक्षेस बसतात. महाराष्ट्रातून सुमारे दोन-तीन लाख विद्यार्थी ही परीक्षा देतात. परंतु, बऱ्याच अंशी विद्यार्थी व पालक यांना ठरावीक कोर्सेसचीच माहिती असते. अशा अपेक्षित अभ्यासक्रमासाठी खूप प्रयत्न करूनही जर प्रवेश मिळाला नाही, तर निराशा येऊ शकते. म्हणून वैद्यकीय क्षेत्रामध्ये आणखी काय संधी असू शकतात याची माहिती विद्यार्थी आणि पालक दोघांनाही असणे आवश्यक आहे.सध्या महाराष्ट्रासह भारतामध्ये खालील वैद्यकीय अभ्यासक्रम आहेत -बॅचलर ऑफ मेडिसिन ॲण्ड बॅचलर ऑफ सर्जरी (MBBS)बॅचलर ऑफ आयुर्वेदिक मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BAMS)बॅचलर ऑफ डेंटल सर्जरी (BDS)बॅचलर ऑफ होमिओपॅथिक मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BHMS)बॅचलर ऑफ युनानी मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BUMS)बॅचलर ऑफ फिजिओथेरपी (BPT)बॅचलर ऑफ सायन्स इन नर्सिंग (B.Sc. Nursing)बॅचलर ऑफ ऑक्युपेशनल थेरपी (BOT)बॅचलर ऑफ ऑडिओलॉजी ॲण्ड स्पीच लँग्वेज पॅथॉलॉजी (BASLP)बॅचलर ऑफ फार्मसी (B.Pharm)बॅचलर ऑफ सायन्स इन रेडिओलॉजी ॲण्ड मेडिकल इमेजिंग (B.Sc. Radiology and Imaging technology)बॅचलर ऑफ सायन्स इन इंडस्ट्रिअल मायक्रोबायोलॉजी (B.Sc. Industrial Microbiology)बॅचलर ऑफ ऑप्टेमेट्री (B. Optom.)बॅचलर ऑफ व्हेटर्नरी सायन्स (B.Sc. Veterinary science)वरील सर्व अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशाकरिता महाराष्ट्रामध्ये प्रवेश नियंत्रण समितीकडून स्थापन केलेल्या शासकीय सीईटी सेलमार्फतच शासकीय, निमशासकीय तसेच खासगी महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश दिले जातात. ही सर्व महाविद्यालये नाशिकमधील महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठाशी संलग्न आहेत. .प्रवेश तीन स्तरांवर दिले जातात. सर्व शासकीय महाविद्यालयांमध्ये प्रवेशासाठी राज्यस्तरीय कोटा ८५ टक्के व केंद्रस्तरीय कोटा १५ टक्के असतो. नियमांनुसार राखीव कोटाही असतो.खासगी महाविद्यालयातील प्रवेशही तीन कोट्यांमधून होतात. राज्यस्तरीय कोटा (७० टक्के), महाविद्यालय कोटा (१५ टक्के) व केंद्रस्तरीय कोटा (१५ टक्के) या तीन कोट्यांमध्ये प्रवेश दिले जातात. महाविद्यालय कोट्यासाठी कोणताही राखीव प्रवर्ग नाही, तसेच या कोट्यासाठीची शैक्षणिक फीसुद्धा तिप्पट असते. केंद्रीय व राज्यस्तरीय कोट्यांसाठी राखीव प्रवर्ग असतो आणि शासकीय फी सवलतसुद्धा असते.या अभ्यासक्रमांना संधी मिळाली नाही, तर वैद्यकीय शिक्षणाचा एक भाग म्हणून पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमसुद्धा आहेत.या अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशाकरिता पात्रता प्रवेश परीक्षेची गरज नसते. हे अभ्यासक्रम पुढीलप्रमाणे डायलिसिस टेक्निशियन (Dialysis Technician)मेडिकल लॅब टेक्निशियन (Medical Lab Technician)ऑपरेटिंग थिएटर टेक्निशियन (Operation Theater Technician)ऑप्टोमेट्री (Optometry)फिजिकल थेरपी (Physical Therapy)बी.एस्सी. लॅब टेक्निशियन (B Sc Lab Technician)मेडिकल इमेजिंग टेक्नॉलॉजी (Medical Imaging Technology)ॲनेस्थेशिया टेक्नॉलॉजी (Anesthesia Technology)कार्डियाक टेक्नॉलॉजी (Cardiac Technology)रेडिएशन टेक्नॉलॉजी (Radiation Technology)पंचकर्म थेरपिस्ट (Panchakarma Therapist)बी.एस्सी. क्रिटिकल केअर टेक्नॉलॉजी (B.Sc. Critical Care Technology)डिप्लोमा इन ऑप्थॅल्मिक असिस्टंट (Diploma in Ophthalmic Assistant)वरील अभ्यासक्रम साधारणतः एक ते तीन वर्षे कालावधीचे आहेत. हे अभ्यासक्रम शासनमान्य असून कोणत्याही रुग्णालयामध्ये नोकरीची संधी उपलब्ध असते.(डॉ. धनाजी गो. बागल हे खारघरच्या डॉ.जी.डी. पोळ फाउंडेशन येथे प्राध्यापक आहेत. तसेच महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठाचे माजी अधिष्ठाता होत.)----------------------.ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
डॉ. धनाजी गो. बागलवैद्यकीय क्षेत्रातील अपेक्षित अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश मिळाला नाही तरी खचून जायची गरज नाही. म्हणूनच वैद्यकीय क्षेत्रामध्ये आणखी कोणत्या संधी असू शकतात याची माहिती विद्यार्थी आणि पालक दोघांनाही असणे आवश्यक आहे. .भारतामध्ये साधारणतः १७व्या शतकामध्ये युरोपियन ख्रिश्चन मिशनऱ्यांनी दक्षिण भारतामध्ये पहिले आधुनिक औषधोपचार पद्धतीचे रुग्णालय सैनिकांसाठी सुरू केले. ही आपल्याकडील आधुनिक औषधोपचार पद्धतीची सुरुवात मानता येते. १८३५च्या सुमारास सर्वसामान्य जनतेसाठी कलकत्ता (आताचे कोलकता) येथे पहिले मेडिकल कॉलेज व त्यानंतर १८४५मध्ये मुंबई व १८५०मध्ये (त्यावेळच्या) मद्रास येथे अशाप्रकारची महाविद्यालये सुरू करण्यात आली.हळूहळू भारतामध्ये वैद्यकीय क्षेत्राने चांगलाच जम बसवला, आणि या क्षेत्राकडे करिअरची उत्तम संधी म्हणून पाहिले जाऊ लागले. आता देशभरातून दरवर्षी साधारणतः २० ते २५ लाख विद्यार्थी आरोग्य सेवेसाठी उपलब्ध असणाऱ्या अभ्यासक्रमांच्या शैक्षणिक प्रवेश पात्रता परीक्षेस बसतात. महाराष्ट्रातून सुमारे दोन-तीन लाख विद्यार्थी ही परीक्षा देतात. परंतु, बऱ्याच अंशी विद्यार्थी व पालक यांना ठरावीक कोर्सेसचीच माहिती असते. अशा अपेक्षित अभ्यासक्रमासाठी खूप प्रयत्न करूनही जर प्रवेश मिळाला नाही, तर निराशा येऊ शकते. म्हणून वैद्यकीय क्षेत्रामध्ये आणखी काय संधी असू शकतात याची माहिती विद्यार्थी आणि पालक दोघांनाही असणे आवश्यक आहे.सध्या महाराष्ट्रासह भारतामध्ये खालील वैद्यकीय अभ्यासक्रम आहेत -बॅचलर ऑफ मेडिसिन ॲण्ड बॅचलर ऑफ सर्जरी (MBBS)बॅचलर ऑफ आयुर्वेदिक मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BAMS)बॅचलर ऑफ डेंटल सर्जरी (BDS)बॅचलर ऑफ होमिओपॅथिक मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BHMS)बॅचलर ऑफ युनानी मेडिसिन ॲण्ड सर्जरी (BUMS)बॅचलर ऑफ फिजिओथेरपी (BPT)बॅचलर ऑफ सायन्स इन नर्सिंग (B.Sc. Nursing)बॅचलर ऑफ ऑक्युपेशनल थेरपी (BOT)बॅचलर ऑफ ऑडिओलॉजी ॲण्ड स्पीच लँग्वेज पॅथॉलॉजी (BASLP)बॅचलर ऑफ फार्मसी (B.Pharm)बॅचलर ऑफ सायन्स इन रेडिओलॉजी ॲण्ड मेडिकल इमेजिंग (B.Sc. Radiology and Imaging technology)बॅचलर ऑफ सायन्स इन इंडस्ट्रिअल मायक्रोबायोलॉजी (B.Sc. Industrial Microbiology)बॅचलर ऑफ ऑप्टेमेट्री (B. Optom.)बॅचलर ऑफ व्हेटर्नरी सायन्स (B.Sc. Veterinary science)वरील सर्व अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशाकरिता महाराष्ट्रामध्ये प्रवेश नियंत्रण समितीकडून स्थापन केलेल्या शासकीय सीईटी सेलमार्फतच शासकीय, निमशासकीय तसेच खासगी महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश दिले जातात. ही सर्व महाविद्यालये नाशिकमधील महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठाशी संलग्न आहेत. .प्रवेश तीन स्तरांवर दिले जातात. सर्व शासकीय महाविद्यालयांमध्ये प्रवेशासाठी राज्यस्तरीय कोटा ८५ टक्के व केंद्रस्तरीय कोटा १५ टक्के असतो. नियमांनुसार राखीव कोटाही असतो.खासगी महाविद्यालयातील प्रवेशही तीन कोट्यांमधून होतात. राज्यस्तरीय कोटा (७० टक्के), महाविद्यालय कोटा (१५ टक्के) व केंद्रस्तरीय कोटा (१५ टक्के) या तीन कोट्यांमध्ये प्रवेश दिले जातात. महाविद्यालय कोट्यासाठी कोणताही राखीव प्रवर्ग नाही, तसेच या कोट्यासाठीची शैक्षणिक फीसुद्धा तिप्पट असते. केंद्रीय व राज्यस्तरीय कोट्यांसाठी राखीव प्रवर्ग असतो आणि शासकीय फी सवलतसुद्धा असते.या अभ्यासक्रमांना संधी मिळाली नाही, तर वैद्यकीय शिक्षणाचा एक भाग म्हणून पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमसुद्धा आहेत.या अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशाकरिता पात्रता प्रवेश परीक्षेची गरज नसते. हे अभ्यासक्रम पुढीलप्रमाणे डायलिसिस टेक्निशियन (Dialysis Technician)मेडिकल लॅब टेक्निशियन (Medical Lab Technician)ऑपरेटिंग थिएटर टेक्निशियन (Operation Theater Technician)ऑप्टोमेट्री (Optometry)फिजिकल थेरपी (Physical Therapy)बी.एस्सी. लॅब टेक्निशियन (B Sc Lab Technician)मेडिकल इमेजिंग टेक्नॉलॉजी (Medical Imaging Technology)ॲनेस्थेशिया टेक्नॉलॉजी (Anesthesia Technology)कार्डियाक टेक्नॉलॉजी (Cardiac Technology)रेडिएशन टेक्नॉलॉजी (Radiation Technology)पंचकर्म थेरपिस्ट (Panchakarma Therapist)बी.एस्सी. क्रिटिकल केअर टेक्नॉलॉजी (B.Sc. Critical Care Technology)डिप्लोमा इन ऑप्थॅल्मिक असिस्टंट (Diploma in Ophthalmic Assistant)वरील अभ्यासक्रम साधारणतः एक ते तीन वर्षे कालावधीचे आहेत. हे अभ्यासक्रम शासनमान्य असून कोणत्याही रुग्णालयामध्ये नोकरीची संधी उपलब्ध असते.(डॉ. धनाजी गो. बागल हे खारघरच्या डॉ.जी.डी. पोळ फाउंडेशन येथे प्राध्यापक आहेत. तसेच महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठाचे माजी अधिष्ठाता होत.)----------------------.ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
