अमोघ वैद्य
‘वलुरक’ हे ह्या लेण्याचं प्राचीन नाव. साधारण इसवी सन पूर्व पहिल्या शतकापासून ते इसवी सनाच्या चौथ्या शतकापर्यंत हे लेणं कोरलं जात होतं. हीनयान पंथाच्या सातवाहन कला स्थापत्याचं हे सर्वोत्कृष्ट लेणं म्हणजे एक चैत्यगृह, १५ विहार आणि काही पाण्याच्या टाक्या मिळून तयार झालेला समूह.
सह्याद्री पर्वताच्या कठीण हृदयात आपण एका रम्य कड्यावर पाऊल ठेवतो, जणू त्या कठीण खडकाच्या नाजूक कलात्मक पडद्यालाच हात घालतो आणि एक अनोखी शांतता मनाला भिडते. हे लेणं म्हणजे एक कॅनव्हास आहे, गौतम बुद्धांवर असलेल्या श्रद्धेची रंगीत सावली कोरलेला कॅनव्हास. ख्रिस्तपूर्व काळात या पवित्र भूमीवर साधकांनी आपल्या आध्यात्मिक शोधाचा मार्ग आखला आणि तीच भावना आजही ह्या खडकांना जीवंत ठेवते.
सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेलं हे स्थळ निसर्ग आणि मानव ह्यांच्या समर्पणाचा सुंदर संगम दाखवतं. हे लेणं बघायला कायम गर्दी असते, ती केवळ पर्यटकांचीच नव्हे, तर आपल्या एकवीरा आईच्या दर्शनाला आलेल्या भक्तांचीसुद्धा. कार्ले लेणं आपल्या विशाल रचनेनं आणि रेखीव कोरीवकामानं हीनयान आणि महायान बौद्ध शैलीचा कळस गाठतं, जणू खडकात कोरलेलं एक प्राचीन मंदिरच!