पवना, इंद्रायणीचे पालटणार रूप

पिंपरी - नद्यांची प्रदूषणातून मुक्तता करणे, किनाऱ्यांची झीज थांबविणे, नदीपर्यंत माणसांना पोचता येण्यासाठी किनाऱ्यांचे सुशोभीकरण करणे, दोन्ही काठांवरील निवासी क्षेत्रे पूल व रस्त्यांनी जोडणे आणि नद्यांमधील पाणी सतत वाहते ठेवणे अशा पाच उपक्रमातून पवना व इंद्रायणी नद्यांचा सुधार प्रकल्प राबविण्यात येणार आहे. त्यामुळे नदीचे रूप पालटणार आहे. त्यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (डीपीआर), प्रकल्पाचे संपूर्ण डिझाईन आणि एकत्रीकरण अशा तीन टप्प्यात नदी सुधार प्रकल्प राबविण्यात येणार आहेत.

मुळा व इंद्रायणी नद्यांमुळे शहराची सीमा निश्‍चित झाली आहे. पवना नदी शहराच्या मध्यातून वाहत जाऊन सांगवी-दापोडी-बोपोडी येथे मुळा नदीला मिळते. मुळा नदीचा बहुतांश भाग पुणे महापालिकेच्या हद्दीत येतो, त्यामुळे मुळा नदी सुधार प्रकल्प पुणे महापालिकेच्या सहकार्याने राबवू. तर पवना व इंद्रायणी नद्या सुधार प्रकल्प आपण स्वतः राबविणार आहोत, असे महापालिकेच्या पर्यावरण विभागाचे कार्यकारी अभियंता संजय कुलकर्णी यांनी सांगितले. त्याचा प्राथमिक प्रकल्प अहवाल एचसीपी डिझाईन, प्लॅनिंग व मॅनेजमेंट लिमिटेड कंपनीने तयार केला आहे. त्याचे सादरीकरण कंपनीतर्फे कुणाल पटेल यांनी मंगळवारी (ता. २९) चिंचवडमधील ऑटो क्‍लस्टर सभागृहात केले. महापौर राहुल जाधव, आयुक्त श्रावण हर्डीकर, अतिरिक्त आयुक्त संतोष पाटील, दिलीप गावडे आदी उपस्थित होते. 

या वेळी पवना व इंद्रायणी नद्यांची सद्य:स्थिती मांडण्यात आली. त्यात नद्यांना ठिकठिकाणी मिळणाऱ्या सांडपाणी नलिका, नाले, तुटलेले चेंबर, रासायनिक कंपन्यांची ठिकाणे, नदी पात्रालगत टाकलेला घनकचरा, बांधकामांचा राडारोडा व भराव, त्यामुळे कमी होणारे पात्र, पुराच्या पाण्यामुळे नद्यांच्या किनाऱ्यांची होणारी झीज, सर्वाधिक प्रदूषित ठिकाणे, पुलांमुळे जोडलेले भूभाग, भविष्यात उभारावे लागणारे पुलाची ठिकाणी, पुराच्या पाण्यामुळे बाधित होणारे निवासी क्षेत्र नमूद करून त्यात कराव्या लागणाऱ्या सुधारणांचा समावेश होता. नद्यांच्या दोन्ही किनाऱ्यालगत असलेल्या खासगी व सरकारी जमिनींचे सर्व्हेक्षण केलेल्या नोंदी पटेल यांनी सादर केल्या.

शहरातील सद्यःस्थिती 
पवना नदी
लांबी :     २४.४ किलोमीटर
रुंदी :     किमान ७० मीटर, कमाल २०० मीटर
काठावरील गावे :    १५
पूल :        १४
नदी घाट :        ४६

इंद्रायणी नदी
लांबी :    २० किलोमीटर
रुंदी :    किमान ५५ मीटर, कमाल २५० मीटर
काठावरील गावे :    १६
पूल :        १०
घाट :        ५

शहरातील नदी किनाऱ्यावर भराव टाकून अनेक ठिकाणी पात्र अरुंद झाले आहे. नदीप्रदूषण कमी करण्यासाठी सांडपाण्यावर प्रक्रिया करून नदीत सोडावे लागणार आहे. नद्यांसह त्यातील जलचरांचे अस्तित्व टिकविण्यासाठी नदी सुधार प्रकल्प राबवायचा आहे.
- श्रावण हर्डीकर, आयुक्त, महापालिका