Sakal Suhana Swasthyam : नागरिकांना आरोग्य साक्षर बनविणे हेच ध्येय : रेवंत हिमत्सिंगका

‘भारतात सुशिक्षित नागरिक मोठ्या प्रमाणात आहेत, परंतु तितकेच आरोग्य साक्षरतेबाबत अज्ञान आहे. देशातील १४० कोटी भारतीयांचे आरोग्य निरोगी हवे असेल तर आपल्याला नागरिकांना ‘आरोग्य साक्षर’ बनवायला हवे. आरोग्य साक्षरता म्हणजे आरोग्य सेवा नव्हे, तर निरोगी आरोग्याबाबतचे शिक्षण आहे..त्यामुळे ‘आरोग्य साक्षरता’ हा विषय शालेय अभ्यासक्रमात आणायला हवा,’ असे ‘फूड फार्मर’ रेवंत हिमत्सिंगका यांनी ठामपणे सांगितले. नागरिकांच्या निरोगी आरोग्याशी संबंधित असणारे ‘आरोग्य साक्षर’ हे अभियान जनचळवळ व्हायला हवे, त्यासाठी प्रत्येकाने पुढाकार घ्यावा, असे आवाहनही रेवंत यांनी केले.‘सकाळ’ प्रस्तुत ‘सुहाना स्वास्थ्यम्’ या महोत्सवांतर्गत कार्यक्रमात रेवंत यांनी आरोग्य साक्षरतेचे धडे दिले. भारतातील प्रत्येक नागरिकाला पुढील पाच वर्षांत आरोग्य साक्षर बनविण्याचे ध्येय असल्याचेही रेवंत यांनी यावेळी अधोरेखित केले. ते म्हणाले, ‘देशातील बहुतांश नागरिक पाकीटबंद खाद्यपदार्थ घेताना त्यावरील ‘एक्स्पायरी डेट’, ‘एमआरपी’ आणि ‘शाकाहारी/मांसाहारी हे पाहतात..लांबच्या तारखेची ‘एक्स्पायरी डेट’ असणारे पाकीट खरेदी करण्यावर नागरिकांचा भर असतो. परंतु, ‘एक्स्पायरी डेट’ जितकी लांबच्या तारखेची असते, तितका तो पाकीटबंद पदार्थ शरीरासाठी घातक असतो. बहुतांश नागरिक हे पाकीटबंद खाद्यपदार्थांच्या पुढच्या बाजूला लिहिलेले वाचून प्रभावित होतात. पण, नागरिकांनी पाकिटाच्या मागील बाजूला लिहिलेले घटक बारकाईने पाहणे गरजेचे आहे.’केंद्र सरकारच्या ‘जागो ग्राहक जागो’ यानंतरचे ग्राहकांना जागृत करणारे देशातील दुसरे मोठे उभे राहिलेले ‘लेबल पढेगा इंडिया’ अभियान, सीबीएसईच्या शाळांसह अन्य मंडळांच्या शाळा, सरकारी कार्यालयांत लावण्यात आलेले ‘शुगर बोर्ड’ या अभियानाची यशोगाथा रेवंत यांनी उलगडली..‘आजच्या काळात पाकीटबंद खाद्यपदार्थांपासून पूर्णपणे दूर राहणे अवघड आहे. त्यामुळे त्यातल्या त्यात सुरक्षित आणि चांगले खाद्यपदार्थ लेबल वाचूनच खरेदी करा. नागरिक बारकाईने लेबल वाचून खाद्यपदार्थ खरेदी करू लागले, तर कंपन्यांना चांगले आणि दर्जेदार उत्पादन तयार करावेच लागेल,’ असेही रेवंत यांनी नमूद केले..‘आरोग्य क्रांती आणण्यासाठी खुलेपणाने बोलायला हवं’‘‘मी जंकफूडच्या विरोधात नाही, परंतु जंक फूडचे मार्केटिंग चुकीच्या पद्धतीने होते, त्याला माझा विरोध आहे. जंकफूड हे तुमच्या दैनंदिन आहारात समाविष्ट करण्याचा छुपा डाव अप्रत्यक्षरीत्या जाहिरातींमधून थोपवला जातो आणि नकळतपणे ग्राहक त्याला भूलतात. अशा प्रकारे जंकफूडचे चुकीच्या पद्धतीने मार्केटिंग होत आहे. म्हणूनच भारतात आरोग्य क्रांती आणण्यासाठी खुलेपणाने बोलणे गरजेचे आहे,’’ असे रेवंत यांनी आवर्जून सांगितले..हे लक्षात ठेवा१. पाकिटाच्या पुढील बाजूला लिहिलेल्या शब्दाने प्रभावित होऊ नये२. सर्वाधिक चांगल्या पदार्थांना कोणतेही ‘लेबल’ नसते (उदा. फळे, सुकामेवा, धान्य आदी)३. साखर, मैदा हे घटक पहिल्या तीन घटकांमध्ये नसावेत४. लेबल बारकाईने वाचा आणि मग पाकीटबंद खाद्यपदार्थ खरेदी करा५. लांबची ‘एक्स्पायरी डेट’ तितका तो पदार्थ घातक.घाईने आर्थिक निर्णय नको : चंद्रलेखा एम. आर.‘आर्थिक फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी घाईने, दबावाखाली येऊन कोणताही निर्णय घेणे टाळले पाहिजे’, असा सल्ला आर्थिक विषयावरील मार्गदर्शक चंद्रलेखा एम. आर. यांनी येथे दिला.‘सकाळ’ प्रस्तुत ‘सुहाना स्वास्थ्यम्’ महोत्सवात ‘आर्थिक फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी घ्यावयाची काळजी’ या विषयावरील व्याख्यानात त्या बोलत होत्या. यावेळी त्यांनी विविध प्रकारचे आर्थिक घोटाळे, फसवणुकीचे प्रकार विशद करताना त्यापासून वाचण्यासाठी काय काळजी घेतली पाहिजे, याविषयी माहिती दिली..चंद्रलेखा म्हणाल्या, ‘आजच्या काळात फसवणुकीसाठी समाजमाध्यमांचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जातो. अशा आर्थिक फसवणुकीला बळी पडण्याचे सर्वांत मोठे कारण म्हणजे लोभ आहे. थोडी जागरूकता बाळगली तर अशा फसवणुकीपासून वाचता येते. तसेच कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी थोडा वेळ घेऊन विचार केला तर त्यातील धोका लक्षात येतो आणि संकट टळते.‘इन्व्हेस्टमेंट स्कॅम’ म्हणजे मोठ्या फायद्याचे आमिष दाखवूनदेखील गुंतवणूक करण्यासाठी उद्युक्त केले जाते. यासाठी फेसबुक, व्हॉट्सॲप, टेलिग्राम ग्रुपचा वापर केला जातो. डिलिव्हरी स्कॅममध्ये पार्सल आले आहे, पत्ता मिळत नाही, असे सांगून फसवणूक केली जाते..अनेकदा ज्येष्ठ नागरिक ‘डिजिटल अरेस्ट’चे बळी ठरतात. तसेच, फेक लोन ॲपवरून अगदी काही मिनिटांत कर्ज दिले जाते आणि नंतर सतत तगादा लावून वसुली केली जाते, भरमसाट रक्कम उकळली जाते.’’या आर्थिक फसवणुकींपासून वाचण्याचे उपाय सांगताना चंद्रलेखा म्हणाल्या, ‘कोणीही सर्वसाधारणपणे मिळणाऱ्या फायद्यापेक्षा अधिक नफा मिळवून देण्याचे आमिष दाखवत असेल तर ते नक्कीच धोकादायक आहे, हे लक्षात घ्या. कंपनीचे नाव, संकेतस्थळ अधिकृत असल्याची खात्री करून घ्या. कर्ज देणाऱ्या अधिकृत कंपन्यांची नावे रिझर्व्ह बँकेच्या संकेतस्थळावर असतात. काही संकेतस्थळावर विविध प्रकारच्या आर्थिक फसवणुकीच्या गुन्ह्यांची माहिती दिलेली असते, तीदेखील वाचा.’.फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी जागरूक राहाघाईघाईने निर्णय घेऊ नकाफसवणूक झाल्याचे लक्षात आल्यास १९३० या क्रमांकावर तत्काळ तक्रार नोंदवा आरबीआय संचार आदी माहिती देणाऱ्या पोर्टलवर जाऊन माहिती घ्याआपला पॅन सर्वत्र देऊ नका. त्याआधारे सहज आर्थिक व्यवहार करणे शक्य असते. आवश्यक म्हणजे करविषयक बाबींसाठीच पॅनचा वापर करा.सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates, मराठी ताज्या बातम्या, मराठी ब्रेकिंग न्यूज, मराठी ताज्या घडामोडी. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Sakal Suhana Swasthyam : नागरिकांना आरोग्य साक्षर बनविणे हेच ध्येय : रेवंत हिमत्सिंगका

Related Stories