फूल प्रक्रिया उद्योगालाही मोठा वाव

मांजरी, ता. ३ : ‘‘देशातील शेतकऱ्यांना फूल उत्पादन व निर्यातीसाठी मोठी संधी आहे. शिवाय फूल प्रक्रिया उद्योगालाही मोठा वाव आहे. त्यादृष्टीने अधिकाधिक संशोधनाची आवश्यकता आहे. मात्र, फुलांचे संकरित वाण निर्माण करताना त्याच्या सुगंधावर परिणाम होणार नाही, याची दक्षता घेणे गरजेचे आहे,’’ असे मत केंद्रीय कृषीमंत्री नरेंद्र सिंह तोमर यांनी व्यक्त केले.

भारतीय कृषी शिक्षण आणि संशोधन परिषदेच्या मांजरी बुद्रुक येथील केंद्रीय पुष्प संशोधन संचालनालयाच्या नूतन कार्यालय आणि प्रयोगशाळेचे उद्घाटन केंद्रीय कृषीमंत्री तोमर यांच्या हस्ते दूरदृश्य प्रणालीद्वारे झाले, त्यावेळी ते बोलत होते.

केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण राज्यमंत्री कैलाश चौधरी, भारतीय कृषी शिक्षण आणि संशोधन परिषदेचे महासंचालक डॉ. तिलोचन महापात्रा, उपमहासंचालक डॉ. आनंद कुमार सिंह, पुष्प संशोधन संचालनालय संचालक डॉ. के. वी. प्रसाद, डीडीजी हॉर्टिकल्चरल सायन्सचे डॉ. ए. के. सिंग यांच्यासह देशातील विविध संस्थांचे संचालक, कृषी विद्यापीठांचे कुलगुरू, शेतकरी, नर्सरी उद्योजक, खरेदीदार आदी दूरदृश्य प्रणालीद्वारे यावेळी उपस्थित होते.

तोमर म्हणाले, की पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली शेतकऱ्यांसाठी विविध योजना राबविल्या जात आहेत. फूलशेतीच्या विकासात सरकार मोठ्या प्रमाणात लक्ष घालत आहे. या शेतीबाबत सध्या शेतीपूरक व निव्वळ फूलशेती असे दोन प्रवाह आहेत. भारतात फुलांना आध्यात्मिक व विविध कार्यक्रमात मोठे महत्त्व आहे. यातून पुढचा टप्पा प्रक्रिया उद्योगावर अवलंबून आहे. हा उद्योग यशस्वीपणे राबविला गेला, तर फूलशेतीतून मोठी अर्थक्रांती होईल. त्यासाठी सरकारचे चांगले सहकार्य राहील. बाजारातील अनिश्चिततेपासून शेतकऱ्यांचे रक्षण करण्यासाठी गुलाबातील गुलकंद आणि इतर उत्पादनांमध्ये फुलांचे रूपांतर मूल्यवर्धित उत्पादनांमध्ये करण्याच्या महत्त्वावर त्यांनी भर दिला.

चौधरी म्हणाले, ‘‘प्रयोगशाळेत विकसित तंत्रज्ञानाचा शेतकऱ्यांच्या शेतात प्रसार झाला पाहिजे. सशक्त प्रयोगशाळा ते जमीन उपक्रमांद्वारे शेतकऱ्यांमध्ये विकसित वाण लोकप्रिय केला पाहिजे.’’ डॉ. महापात्रा म्हणाले, ‘‘फ्लोरिकल्चरमध्ये निर्यातकेंद्रीत अर्थव्यवस्थेची प्रचंड क्षमता आहे. त्यासाठी जागतिक प्रवृत्तींशी सुसंगतपणे प्रगत तंत्रज्ञान विकसित करण्याची आवश्यकता आहे.’’

भारतीय कृषी संशोधन परिषदअंतर्गत १११ संस्थांपैकी फ्लोरिकल्चरल पिकांवर काम करणारी ही फूल संशोधन संस्था आहे. दिल्ली येथील ही संस्था २०१४ मध्ये पुण्यात हलविण्यात आली. हडपसर जवळील मुंढवा-मांजरी रस्त्यावरील मांजरी शिवारात संस्थेचे संशोधन प्रक्षेत्र आहे. फूल संचालनालयाच्या माध्यमातून विविध फुलांच्या वाणांवर येथे संशोधन सुरू आहे. यामध्ये शेवंती १५०, गुलाब ५०, ग्लॅडिओलस ६०, गुलछडी २०, अस्टर आणि झेंडूच्या वाणांचा समावेश आहे.