पाच सदस्यीय प्रभागासाठी १६ प्रभागांत बदल

ब्रिजमोहन पाटील : सकाळ वृत्तसेवा
पुणे, ता. २३ : पुणे महापालिकेच्या प्रारूप प्रभाग रचनेत ३८ क्रमांकाचा आंबेगाव-कात्रज हा प्रभाग पाच सदस्यांचा केला आहे. तीन सदस्यांचे तीन प्रभाग रद्द करून ते चार सदस्यांचे केले आहेत. यामुळे लोहगावपासून कात्रजपर्यंत १६ प्रभागांच्या हद्दीमध्ये काही ठिकाणी किरकोळ तर काही ठिकाणी मोठे बदल झाले आहेत. याचा परिणाम थेट ६४ नगरसेवकांवर होणार आहे. शिवसेनेच्या या चालीमुळे भाजपच्या मातब्बर नगरसेवकांसह काँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस, शिवसेना उद्धव बाळासाहेब ठाकरे पक्षाच्या नेत्यांच्या अडचणी वाढल्या आहेत.
पुणे महापालिकेच्या निवडणुकीसाठी चार सदस्यांचे ४० प्रभाग तर पाच सदस्यांचा एक प्रभाग अशा ४१ प्रभागांतून १६५ नगरसेवक निवडून दिले जाणार आहेत. प्रशासनाकडून प्रारूप प्रभाग रचना तयार केली जात असताना शासनाच्या निकषानुसार ३९ प्रभाग चार सदस्यांचे आणि तीन प्रभाग तीन सदस्यांचे असे ४२ प्रभाग केले होते. पाच सदस्यांचा प्रभाग केला गेला नव्हता. हे तीन सदस्यांचे प्रभाग पुणे कॅंटोन्मेंट, पर्वती या मतदारसंघातील होते. सोमवारपेठ- रास्तापेठ- मंगळवार पेठ, सॅलिसबरी पार्क आणि बालाजीनगर हे तीन प्रभाग सत्ताधारी भाजप व राष्ट्रवादी काँग्रेससाठी फायदेशीर ठरणार होते. तीन सदस्यीय प्रभागांसह तयार केलेली प्रभाग रचना महापालिकेने राज्य सरकारकडे मंजुरीसाठी पाठवली होती. ही प्रभाग रचना करताना महायुतीतील शिवसेना, राष्ट्रवादी काँग्रेस यांच्यासह महाविकास आघाडीला विश्‍वासात घेतले गेले नसल्याचा आरोप झाल्याने भाजप व प्रशासनावर टीका केली जात होती.
उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या नगरविकास विभागाकडे प्रारूप प्रभाग रचना सादर झाल्यानंतर यात बदल करण्यात आले. तीन सदस्यांचे तीन प्रभाग करणे नियमात बसत नाही, त्याऐवजी पाच सदस्यांचा एक प्रभाग केला जाईल, असा निर्णय घेण्यात आला. प्रभाग रचनेसाठी जी नियमावली होती, त्यातही तीन सदस्यांचे किती प्रभाग करता येतील? याबाबत स्पष्टता नसल्याने संभ्रम होता. नेमके त्यावर नगरविकास विभागाने हरकत घेऊन तीन सदस्यांचे तीन प्रभाग रद्द करून पाच सदस्यांचा एका प्रभाग केला. त्यातही शिवेसनेचे आमदार विजय शिवतारे यांचा प्रभाव असलेल्या पुरंदर विधानसभा मतदारसंघातील भागाचा समावेश केला आहे.

या प्रभागांच्या हद्दी बदलल्या
तीन सदस्यांचे तीन प्रभाग रद्द करून एक पाच सदस्यांचा प्रभाग तयार केल्याने १६ प्रभागांच्या हद्दी बदलल्या आहेत. लोहगाव- धानोरी, फुलेनगर- नागपूर चाळ, येरवडा- गांधीनगर, पुणे स्टेशन- जयजवान नगर, कमला नेहरू रुग्‍णालय- रास्तापेठ, रविवार पेठ- नाना पेठ, कासेवाडी- डायस प्लॉट, गुरुवार पेठ- घोरपडे पेठ, मुकुंदनगर- सॅलिसबरी पार्क, कोंढवा खुर्द- कौसरबाग, बिबवेवाडी- महेश सोसायटी, अप्पर- इंदिरानगर, कोंढवा बुद्रूक- येवलेवाडी, वानवडी- साळुंखेविहार, नऱ्हे- वडगाव बुद्रूक, कोरेगाव पार्क- मुंढवा या प्रभागांचा यात समावेश आहे. काहींच्या किरकोळ तर काहींच्या मोठ्या प्रमाणात हद्दी बदलल्या आहेत. हक्काची मतपेटी अन्य प्रभागांत गेल्याने राजकीय समीकरणे बदलण्याची शक्यता आहे.

बिडकर, धनकवडे, शिंदेंना फटका
तीन सदस्यांचे तीन प्रभाग करताना भाजपने माजी सभागृहनेते गणेश बिडकर, श्रीनाथ भिमाले यांच्या प्रभागांच्या हद्दी बदलल्या आहेत. या बदलामुळे बिडकर यांचा भाग माजी आमदार रवींद्र धंगेकर यांच्या कसबा पेठ भागाला जोडला गेला आहे. त्यामुळे महायुतीतील हे राजकीय विरोधक २०१७ प्रमाणे पुन्हा एकदा एकमेकांच्या समोर येण्याची शक्यता आहे. पण या दोन महत्त्वाच्या पदाधिकाऱ्यांमधील राजकीय संघर्ष होऊ नये, याची काळजी महायुतीच्या नेत्यांना घ्यावी लागणार आहे. दरम्यान, भाजपचे अनेक इच्छुक प्रभाग कसा होईल याबाबत बिडकर यांच्याकडून मार्गदर्शन घेत होते. पण बिडकर यांनाच प्रभाग त्यांच्यासाठी काहीसा अवघड झाला आहे. तसेच या बदलाचा सर्वाधिक फटका माजी महापौर दत्ता धनकवडे यांना बसला आहे. प्रशासनाने शासनाकडे पाठवलेल्या प्रारूप प्रभाग रचनेत बालाजीनगर व अन्य काही भाग तीन सदस्यांचा केला होता. पण पाच सदस्यांचा प्रभाग करताना धनकवडे यांच्या प्रभागाचे अस्तित्वच
संपले आहे. त्यांचा हक्काचा भाग पाच प्रभागांत विभागला गेला आहे. तर काँग्रेसचे शहराध्यक्ष अरविंद शिंदे यांचा प्रभाव असलेला सोमवार पेठेचा भाग प्रभाग १३ मधून वगळला आहे. येरवड्यातील काही भाग या प्रभागाला जोडला गेल्याने शिवसेना उद्धव बाळासाहेब ठाकरे पक्षाचे माजी नगरसेवक संजय भोसले यांचा क्रीम भाग त्यांच्या प्रभाग क्रमांक ६ मधून वगळला गेला आहे. तर अन्य प्रभागांत झालेल्या बदलांमुळे किरकोळ फरक पडणार आहे.