बेलबाग चौकातच पोलिसांनी नियोजन कोलमडले

पुणे, ता. ७ : विसर्जन मिरवणुकीत मंडळाच्या क्रमवारीत अचानक झालेल्या बदलांमुळे बेलबाग चौकात पोलिसांनी केलेले नियोजन विस्कळित झाले.
बेलबाग चौकात सायंकाळी सात वाजता अपेक्षित असलेले अखिल मंडई मंडळ तब्बल साडेचार तास उशिराने दाखल झाले. तसेच गेली अनेक वर्ष क्रमाने येणाऱ्या प्रमुख मंडळांचा क्रमही यंदा त्यामुळे चुकला. मानाचे पाच गणपती लक्ष्मी रस्त्यावरून मार्गस्थ झाल्यानंतर उत्सुकता असते ती दगडूशेठ गणपती मंडळ ट्रस्टनंतर सायंकाळी क्रमाने येणाऱ्या जिलब्या मारुती, हुतात्मा बाबू गेनू, श्रीमंत भाऊ रंगारी आणि त्यांनतर अखिल मंडई गणपती मंडळ या प्रमुख मंडळांची. यंदा मानाचे गणपती मार्गस्थ झाल्यानंतर दुपारी चार वाजेपर्यंत केवळ दहा गणपती मंडळे चौकातून पुढे गेली होती. दोन वर्षांपासून चार वाजता चौकात येणाऱ्या दगडूशेठ मंडळाची यंदा वेळ चुकली. कारण, कुमठेकर रस्त्यावरील शगुन चौकातून यंदा काही मंडळे मध्येच शिरली. त्यामुळे मिरवणुकीला विलंब होण्यास सुरुवात झाली. येथूनच पोलिसांचे मिरवणुकीवरील नियंत्रण सुटत गेले.
त्वष्टा कासार मंडळानंतर दगडूशेठ गणपती रांगेत लागतो. मात्र, त्यामध्येच एक मंडळ सोडल्याने दगडूशेठ गणपतीला चौकात येण्यासाठी ५५ मिनिटे उशीर झाला. त्यानंतर पुढे जाण्यासाठी मंडळांमध्ये स्पर्धा सुरू झाली. सात वाजेपर्यंत अपेक्षित २७ पैकी १५ मंडळेच चौकातून मार्गस्थ झाली. शिवाजी रस्त्यावर तसेच सिटी पोस्टाकडील रस्त्यावरून येणाऱ्यांसाठी बॅरिकेड घालण्यात आले नाहीत. त्यामुळे दोन्ही रस्त्यांकडून येणारी मंडळेही पुढे जाण्यासाठी पथके आणि वाहने पुढे रेटत होती.
अखिल मंडई मंडळाला सात वाजता बेलबाग चौकात प्रवेश देऊ, असे पोलिसांनी आश्‍वासन दिले होते. मात्र, दगडूशेठ गणपती गेल्यानंतर शिवाजी रस्त्यावरील चार आणि सिटी पोस्टाकडील लक्ष्मी रस्त्यावरून एका मंडळाला चौकातून पुढे सोडण्यात आले होते. मंडई गणपतीला मार्ग करून देण्यासाठी वीर महाराणा, वीर हनुमान, माती गणपती, मुठेश्वर या मंडळासह जिलब्या मारुती, बाबू गेनू, भाऊ रंगारी या मंडळांना चौकातून मार्गस्थ करणे आवश्यक होते. मंडई मंडळ साडेपाचपासूनच तयार होते. मात्र, तरीही त्यांना पुढे सरकता येत नव्हते. मंडई मंडळासाठी शिवाजी रस्त्यावरील तीन मंडळांना पुढे सोडण्यात आले. तेव्हा साडेसहा वाजले होते. त्यांनतर मुठेश्वर मंडळाबरोबर जिलब्या मारुती आणि बाबू गेनू यांच्या मंडळातील कार्यकर्त्यांमध्ये पुढे जाण्यावरून वाद झाला. या मंडळाच्या पथकांमधील काही कार्यकर्ते एकमेकांना भिडले. त्यामुळे मिरवणूक लांबली. अखेर मुठेश्‍वर मंडळाला मार्ग करून दिल्यानंतर जिलब्या मारुती पुढे सरकला; परंतु त्याचवेळी सिटी पोस्टाकडून ७५वे वर्ष साजरे करणाऱ्या अरुण मित्रमंडळाने पुढे शिरण्याचा प्रयत्न केला. येथेही कार्यकर्त्यांमध्ये वाद झाला. पोलिसांना न जुमानता सगळ्याच मंडळानी पुढे येण्याचा प्रयत्न केला. पोलिसांनी अखेर अरुण मित्रमंडळाच्या ट्रॅक्टरची चावीच काढून घेतली. दुसऱ्या बाजूने जिलब्या मारुती आणि त्या पाठोपाठ हुतात्मा बाबू गेनू मंडळाला सोडण्यात आले. तेव्हा माजी आमदार रवींद्र धंगेकर यांनी मागील सर्व मंडळाच्या अध्यक्षांसह पोलिसांना भेटून चांगलेच धारेवर धरले. रात्री सुमारे दहा वाजता बाबू गेनू, अरुण मित्रमंडळाला पुढे सोडले. त्यामुळे साडेदहा वाजता भाऊ रंगारी आणि साडे अकरा वाजता मंडई मंडळ बेलबाग चौकात दाखल झाले. त्यामुळे गेल्या अनेक वर्षांचा प्रमुख मंडळांचा क्रम मोडला.

महत्त्वाचे
१) मंडळ-मंडळांमध्ये तर कधी ढोल-ताशा पथकांमध्ये पुढे जाण्यावरून वादावादीचे अनेक प्रसंग घडले. गर्दीवर नियंत्रण करण्यासाठी कोणतीही सक्षम यंत्रणा नव्हती. त्यामुळे बेलबाग चौकात अनेकदा चेंगराचेंगरी झाली. दरवर्षी विसर्जन मिरवणुकीसाठी वर्तमानपत्रांना पोलिस आयुक्त कार्यालयाकडून पास उपलब्ध करून दिले जातात. मात्र, त्याची दखल पोलिसांनीच घेतली नसल्याचे दिसून आले. त्यामुळे अनेकदा वादाचे प्रसंग घडले.

२) महोत्सव साजरे करणाऱ्या मंडळांना दरवर्षी लवकरच जाण्याची संधी पोलिसांकडून दिली जाते. त्यासाठी या मंडळांना क्रमांक दिले, परंतु नियोजन नसल्यामुळे काही मंडळांना संधी मिळाली, तर काही मंडळे अडकून पडली. मंडळाचे पदाधिकारी वारंवार पोलिसांना भेटून विनंती करीत होते; परंतु काहीही उपयोग झाला नाही. पोलिस आणि मंडळाच्या कार्यकर्त्यांमध्ये वादावादीचेही प्रसंग घडले, तर बेलबाग चौकात पूर्वीप्रमाणे बॅरिकेड्स न लावल्यामुळे पोलिस, नागरिक, मंडळाचे कार्यकर्ते, ढोल-ताशा पथकाचे कार्यकर्ते आणि मंडळे असा एकच गोंधळ उडला. पर्यायाने सर्वच नियंत्रणाबाहेर गेले.