दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी हवे स्वतंत्र वसतिगृह

पुणे, ता. १६ : सध्या राज्यभरात महाविद्यालयीन प्रवेशप्रक्रिया सुरू असून, शिक्षणासाठी राज्याच्या कानाकोपऱ्यातून हजारो विद्यार्थी पुण्यात येतात. या विद्यार्थ्यांमध्ये दिव्यांग विद्यार्थ्यांची संख्या लक्षणीय आहे. मात्र राज्यामध्ये दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी एकही स्वतंत्र वसतिगृह उपलब्ध नाही. परिणामी सामान्य विद्यार्थ्यांसाठी असलेल्या वसतिगृहांमध्ये दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी अद्ययावत सोयीसुविधांचा अभाव असल्याने त्यांची गैरसोय होत आहे, तसेच या वसतिगृहात दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी जागाही मोजक्याच आहेत.
राज्य सरकारने वेळोवेळी दिव्यांगांच्या कल्याणासाठी विविध योजना जाहीर केल्या असल्या तरी प्रत्यक्ष अंमलबजावणीत मोठी उणीव असल्याचे वास्तव या विद्यार्थ्यांनी या वेळी सांगितले. सध्या सामान्य विद्यार्थ्यांसाठी असलेल्या वसतिगृहांमध्ये दृष्टिहीन विद्यार्थ्यांसाठी कोणत्याही प्रकारची ब्रेल पुस्तके, ब्रेल संकेत, संगणकावर ‘जॉर्ज एन व्हिडिओ’सारखे आवश्यक सॉफ्टवेअर, ऑडिओ सूचनांची उपलब्धता, तसेच शारीरिक विकासासाठी आवश्यक क्रीडासाहित्य उपलब्ध नसल्याने विद्यार्थ्यांना मानसिक त्रास सहन करावा लागत असल्याचे त्यांनी सांगितले. त्यामुळे राज्य सरकारने दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी स्वतंत्र्य वसतिगृह सुरू करावे, अशी मागणी दिव्यांग विद्यार्थी आणि संघटनांनी केली आहे.
याविषयी विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला असता गौरव मालक म्हणाला, ‘‘पुण्यात साधारण दोन हजार दिव्यांग विद्यार्थी शिक्षण घेत आहेत. मात्र या विद्यार्थ्यांची संख्या लक्षात घेता, त्या तुलनेत सामान्य वसतिगृहामध्ये दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी जागा अत्यंत अल्प आहेत. परिणामी अनेक विद्यार्थ्यांना वसतिगृहाची सुविधा मिळत नाही. घरची परिस्थिती हलाखीची असताना बाहेर राहण्या-खाण्याचा खर्च परवडत नाही. परिणामी अनेक गुणवंत दिव्यांग विद्यार्थी शिक्षणापासून वंचित राहत आहेत. आम्ही यासंदर्भात मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस, दिव्यांग कल्याण मंत्री अतुल सावे, दिव्यांग कल्याण आयुक्त प्रवीण पुरी यांना वेळोवेळी निवेदने दिले आहेत. मात्र अद्याप कोणीही आमच्या प्रश्नाकडे गांभीर्याने लक्ष दिले नाही.’’ याविषयी दिव्यांग कल्याण आयुक्त प्रवीण पुरी यांच्याशी दूरध्वनीद्वारे संपर्क साधला असता त्यांनी कोणताही प्रतिसाद दिला नाही.

मी पुण्यात बी.ए.च्या दुसऱ्या वर्षाचे शिक्षण घेत आहे. दृष्टिहीन असल्यामुळे मला ब्रेल पुस्तके आणि संगणकावर वाचण्यासाठी ‘जॉज’ किंवा ‘एनव्हीडीए’सारख्या सॉफ्टवेअरची गरज असते. मात्र सामान्य वसतिगृहामध्ये या सुविधा उपलब्ध होत नसल्याने अभ्यास करताना सतत इतरांची मदत घ्यावी लागते. हे स्वावलंबन नव्हे तर अवलंबित्व आहे. त्यामुळे सरकारने दिव्यांग विद्यार्थ्यांना आवश्यक सुविधांनी अद्ययावत असलेले स्वतंत्र वसतिगृह उपलब्ध करून द्यावे.
- सूरज रेपाळे, दिव्यांग विद्यार्थी

वसतिगृहात प्रवेश मिळाला नसल्याने मी सध्या भाड्याच्या खोलीमध्ये राहते. मात्र दररोज महाविद्यालयाला जाणे, नित्य गरजा पूर्ण करणे, हे माझ्यासाठी मानसिक आणि आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत अनुकूल आहे. घरची परिस्थिती बेताची असल्याने खासगी वसतिगृह परवडत नाहीत. दरवर्षी शिक्षणासाठी माझ्यासारखे हजारो दिव्यांग विद्यार्थी पुण्यात येतात. मात्र त्यांच्यासाठी सरकारकडून काहीच नियोजन करण्यात येत नाही. परिणामी अनेक गुणवंत विद्यार्थी शिक्षणापासून वंचित राहतात.
- ऋतुजा खारकर, दिव्यांग विद्यार्थी