शहादा : श्रावण महिना म्हटला म्हणजे व्रत कैवल्य पूजा- अर्चा,धार्मिक विधी व सणांच्या महिना या श्रावणात सणांबरोबरच भाच्यांना मामाकडे जेवणाचे निमंत्रण असते. शंभर ब्राह्मण व एक भाचा अशी ही म्हण रूढ आहे.यानुसारच भाच्यांना जेवणाचे आमंत्रण देऊन दक्षिणाही मामाकडून दिली जाते. परंतु यंदा कोरोनाने भाच्यांचे मामाकडील जेवणही हिरावले आहे. बामखेडा (ता. शहादा)येथे तर भाच्यांना यंदाच्या श्रावणात जेवणास बोलावू नये असे चक्क दवंडी देऊन जाहीर करण्यात आले. शेकडो वर्षापासून चालत आलेल्या या परंपरेला यंदा कोरोनामुळे ब्रेक लागला.
यंदा कोरोना ने शिरकाव केल्यानंतर सोशल डिस्टनसिंग मुळे अनेक व्यवहार ठप्प झाले आहेत. प्रथा-परंपरा ही खंडित झाल्या.सण-उत्सव मर्यादित झाले. त्यात गावात कोरोनाने शिरकाव करू नये म्हणून नागरिकांचा हितासाठी गावांतर्गत अनेक नियम स्थानिक स्तरावर लागू केले. बामखेडा येथे चक्क दवंडी देऊन ग्रामस्थांना आवाहन करण्यात आले. यंदा ग्रामस्थांनी आपल्या भाच्यांना जेवणाला बोलू नये कारण जवळपास प्रत्येकाच्या भाचा हा परगावी असल्याने नाहक आजाराबाबत शंकेचे माहेरघर नको म्हणून ग्रामस्थांनी हा पवित्रा घेतला आहे.
भाच्याला मानाचे स्थान.....
समाज प्रथेनुसार गावापासून कितीही लांब असला तरी पवित्र श्रावण महिन्यात मामाकडे भाच्याला जेवणाचे आग्रहाचे आमंत्रण असते भाच्याला ते स्वीकारावेच लागते. दोन्ही कुळांचा उद्धार करणारी बहीण अन बहिणीचा मुलगा भाचा. देवा ब्राह्मणा प्रमाणे मान असणाऱ्या भाच्याचे पाय श्रावण महिन्यात मामाचा घराला लागणे म्हणजे पवित्र समजले जाते. श्रावण महिन्यातील एखाद्या दिवशी भाच्याला बोलावून गोड-धोड जेवण दिले जाते व भाच्याचे पाया पडून भाच्याला दक्षिणा सुपूर्द केली जाते. अनादी काळापासून चाललेली ही परंपरा कोरोना मुळे मात्र बामखेडा करांनी रद्द केली. यापूर्वीही गावकऱ्यांनी सामूहिकपणे गावात कानुबाई मातेची स्थापना करण्याच्या निर्णय रद्द केला होता.
दवंडी ला आले सुगीचे दिवस....
दरम्यान सध्या इंटरनेटचा युगामुळे जगात कुठे काय घडले याची माहिती काही क्षणातच कळते. अनेक सूचना स्मार्टफोन वरील व्हाट्सॲप, इमेल द्वारे केल्या जातात. पूर्वी गावात एखाद्या साथीचा अथवा तत्सम आजारा वेळी दवंडी देऊन सुचना दिली जायची अथवा लक्ष वेधले जायचे व्हाट्सअप च्या जमान्यात कोरोनामुळे दवंडी ला पुन्हा ऊर्जितावस्था प्राप्त झाली आहे.
संपादन- भूषण श्रीखंडे
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.