Pangoli River : पांगोलीच्या पोटात रसायनयुक्त पाणी; शेकडो एकरवर नापिकी

- मुनेश्वर कुकडेगोंदिया - एकेकाळी जीवनदायिनी म्हणून ओळख असलेल्या पांगोली नदीची ही ओळख पुसली गेली आहे. याला कारणीभूत इथले लोकप्रतिनिधी आणि प्रशासकीय यंत्रणेचे नदीच्या पुनरुज्जीवनाकडे झालेले दुर्लक्ष हेच आहे. अवतीभवती असलेल्या कारखान्यांमधील रसायनयुक्त पाणी या जीवदायिनीच्या पोटात गेले आहे. या पाण्यामुळे शेकडो एकरवरील शेतजमीन नापिक झाली आहे. .नदीचे पात्र उथळ असल्यामुळे पाणी साचून राहात नाही. हे पाणी लगतच्या वस्त्यांमध्ये शिरते. परिणामी पावसाळ्यात अनेकांना जीव मुठीत धरून राहावे लागते. गोरेगाव तालुक्याच्या तेढा गावातील सरोवरातून पांगोली नदीचा उगम आहे. गोंदिया तालुक्याला लागून असलेल्या छिपीया येथे मध्यप्रदेश राज्यातील बालाघाट सीमारेषेवरील बाघ नदीला ती मिळते.गोंदिया व गोरेगाव या दोन्ही तालुक्यातील जवळपास ६०, तर आमगाव तालुक्यातील जवळपास १५ किलोमीटर क्षेत्र या नदीने व्यापले आहे. या दोन्ही तालुक्यांसह आमगाव तालुक्यातील कित्येक शेतकरी नदीच्या पाण्यावर शेती पिकवीत होते. त्यावर शेकडो कुटुंबीयांचा उदरनिर्वाह चालत होता. मात्र, आजघडीला या नदीची अवस्था बिकट आहे..अवतीभवती असलेल्या राइस मिल, कारखान्यांचे रसायनयुक्त सांडपाणी नदीत मिसळले जात आहे. मोठ्या प्रमाणावर निर्माल्य, मूर्ती विसर्जनही होत आहे. एवढेच नव्हे तर नदीकाठावरील स्मशानभूमीत जळालेल्या मृतदेहांची राख नदीत टाकण्यात येते. यामुळे नदी प्रदूषित झाली असून, नागरिक व जनावरांचे आरोग्य धोक्यात आले आहे.नदीपात्रातून मोठ्या प्रमाणात होणाऱ्या अवैध वाळू आणि गाळ उपशाकडे यंत्रणेचे दुर्लक्ष आहे. यामुळे नदीचे पात्र उथळ झाले आहे. नदीपात्रात मोठ्या प्रमाणावर गाळ साचून आहे. पात्रात काही भागात दगड आहेत. त्यामुळे पाणी साचून न राहता मिळेल त्या मार्गाने वाहून जाते..नदीकाठावरील झाडेही नष्ट झाली आहेत. त्यामुळे पावसाळ्यात अधिक पाऊस आल्यास नदीत जमा होणारे पाणी कोणत्याही अटकावाशिवाय सरळ लगतच्या गावात, शेतात, नागरी वस्तीत शिरते. त्यामुळे पूर परिस्थिती निर्माण होते.कोल्हापुरी बंधारे जमीनदोस्ततीस वर्षांपूर्वी जिल्हा परिषदेच्या लघू सिंचन विभागाकडून २२ साठवण बंधारे बांधण्यात आले होते. मात्र, तालुक्यातील तुमखेडा खुर्द, चुलोद, खातिया, कामठा, पांजरा, टेमनी या ठिकाणचे कोल्हापुरी बंधारे जमीनदोस्त झाले आहेत..४४ कोटींचा डीपीआरसमाजोन्नती बहुउद्देशीय शहरी व ग्रामीण विकास संस्था तसेच पांगोली नदी बचाव संघर्ष कृती समितीच्यावतीने सतत पाठपुरावा करण्यात आल्यानंतर मागे मृद व जलसंधारण विभागातर्फे नागपूरच्या एका कंपनीच्या माध्यमातून नदीचे खोलीकरण व अन्य कामासाठी ४४ कोटी रुपयांचा डीपीआर तयार करण्यात आला. हा प्रस्ताव शासनाकडे मंजुरीसाठी पाठविण्यात आला. परंतु, त्याला मंजुरी मिळाली नाही. उलट पांगोली नदीचा विषय जलसंधारण विभागाकडून काढून जलसंपदा विभागाकडे सोपविण्यात आला. याही विभागात हा विषय प्रलंबित आहे..नदीचे प्रवाह क्षेत्रगोरेगाव तालुका : तेढा, हलबीटोला, तानुटोला, तेलनखेडी, महाजनटोला, तिल्ली, मोहगाव, मोहगाव चोपा, सोनारटोला, घुमरा, कलपात्री, कुणबीटोला, कमरगाव, माजगाव मुंडीपार, भडंगा, कमरगाव, बोटे गोरेगाव (नगरपंचायत क्षेत्र) सर्वाटोला, झांजिया, हिरडामाली, मोहगाव (बु.), तुमखेडा (बु.).गोंदिया तालुका : तुमखेडा खुर्द, कारंजा, फुलचूर, खमारी, छोटा गोंदिया नगरपरिषद क्षेत्र), चुलोद, टेमनी, कटंगीटोला, नागरा, अंभोरा, बटाना, खातीया, मुंडीपार, अर्जुनी, बिरसी, कामठा, पांजरा, लंबाटोला, कटंगटोला, कांद्री, छिपीया.आमगाव तालुका : कातुर्ली, भोसा, घाटटेमनी..जमिनी विकण्याचा सपाटानदीच्या प्रदूषित पाण्यामुळे शेती मोठ्या प्रमाणात शेती पडीक आहे. उत्पादन येत नसल्याने शेतकऱ्यांनी जमिनी विकल्या आहेत तर काहींनी विकायला काढल्या आहेत. शेतकऱ्यांच्या जमिनी कारखानदार, राइस मिल मालक खरेदी करीत आहेत. त्यामुळे आगामी काळात नदीच्या प्रदूषणात भरच पडेल अशी शक्यता वर्तवली जात आहे..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Pangoli River : पांगोलीच्या पोटात रसायनयुक्त पाणी; शेकडो एकरवर नापिकी

Related Stories