वयाच्या अठराव्या वर्षी ‘प्राक्तन’ कादंबरी गाजली अन्...

काटोल (जि. नागपूर) : साहित्य क्षेत्रात नावलौकिक मिळविलेले व्यक्तिमत्त्व निरंजन माधव अंजनकर. विद्यार्थी दशेतच वयाच्या अठराव्या वर्षी ‘प्राक्तन’ कादंबरी लिहून साहित्यक्षेत्रात नाव कोरण्यात यश संपादित केले. त्यानंतर त्यांनी मागे पहिलेच नाही. सुमारे १५० कथा, शेकडो कादंबऱ्या व कवितांचा मोठा संग्रह एव साहित्यसंपदा त्यांच्या नावावर आहे. वृत्तपत्र, दिवाळी विशेषांक यातून बरेचशे साहित्य प्रकाशित झाले आहे.

कोंढाळी येथील लाखोटीया भुतडा विद्यालय व कनिष्ठ महाविद्यालयात डॉ. निरंजन माधव प्राध्यापक म्हणून कार्यरत आहेत. त्यांचा जन्म व बालपण अमरावती जिल्ह्यातील शेंदूरजनाघाट येथे गेले. नववीमध्ये असताना पितृछत्र हरपले. आई व धाकटा भाऊ असा परिवार होता. दहावीत अमरावती येथे भाड्याच्या खोलीत राहून डीफार्मसी हा वैद्यकीय क्षेत्रातील डिप्लोमा घेतला. मूळ साहित्य क्षेत्राशी आवड असल्याने निर्णय बदलवून मराठी वाड्मय विषयात पदवुत्तर सुवर्णपदक प्राप्त केले. यातच आचार्य पदवी मिळविली. त्यांना त्यांच्या लेखणीने अनेक पुरस्कार मिळवून दिले.

डॉ. निरंजन माधव यांचे आजोबा नारायण आंडे हे तहसीलदार होते. त्यांना वाचनाची आवड असल्याने घरीच वाचनालय सुरू केले. आईवडील शिक्षक होते. त्यांना सुद्धा वाचनाची आवड. त्यामुळे शेंदूरजनाघाट येथे सुद्धा पुस्तके असल्याने बालपणीच वाचनाची आवड निर्माण झाली. वडील किशोर हे अंक व मासिके दर महिन्याला बोलवायचे. मामाकडे वाचनालय असल्याने येथे जाणे पर्वणीच असायची.

त्यांचे ‘प्राक्तन’ हे बंधन रेशमाचे, पारध, अभ्यर्थना, मृगजाळ आदी प्रसिद्ध संग्रह तसेच समीक्षण व्यंकटेश माडगूळकर कल्पविश्व, युगपुरुष (डॉ. आंबेडकर चरित्र) अभ्यर्थना रक्तरेषा (प्रसिद्ध कवितासंग्रह), आक्रीत, युगांतर (संग्रह), निसर्गनविता (समीक्षा), पर्यावरण, प्रहरी, मृण्मय चिन्मय काही नाटके व ग्रंथ प्रसिद्ध झाले आहेत.