हृदय शरीराचा एक महत्त्वाचा भाग आहे कारण ते शरीरात रक्त पंप करते आणि शरीराच्या सर्व अवयवांना ऑक्सिजन आणि पोषक तत्वांचा सतत पुरवठा करते. हृदयाच्या निरोगी कार्यासाठी, ते तंदुरुस्त ठेवणे महत्वाचे आहे. हे सरासरी आजीवन सुमारे 2.5 अब्ज वेळा मारते. जेव्हा हृदय कार्यक्षमतेने पंप करणे थांबवते तेव्हा शरीराच्या अनेक महत्त्वपूर्ण कार्यांवर परिणाम होतो आणि एकाचवेळी बिघाड दिसून येतो.

भारतातील आजार पध्दती संप्रेषणापासून नॉन-कम्युनिकेशन डिसिज (एनसीडी) मध्ये बदलत आहे. हे संक्रमण जलद शहरीकरणासह आहे. एनसीडीमध्ये हृदयरोग, प्रकार 2 मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि लठ्ठपणाचा समावेश आहे. त्यांना जीवनशैली रोग देखील म्हणतात कारण ते प्रामुख्याने एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनशैली किंवा दैनंदिन सवयीमुळे होते. जीवनशैलीशी संबंधित आजार समृद्ध देशांकरिता विशेष मानले जात नाहीत, कारण मध्यम-उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये एनसीडीमुळे हाेणा-या मृत्यूची सर्वाधिक नोंद आहे.

भारतात हृदयरोगांची काही वैशिष्ट्ये आहेत जी चिंतेचे कारण आहेत. एक म्हणजे त्यांचा वाढता प्रसार आणि भारतात हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आजारांचा महामारी आहे असे म्हणणे चुकीचे ठरणार नाही. आणखी एक चिंताजनक बाब म्हणजे जवळजवळ एक दशकापूर्वीच्या पाश्चात्य भागांच्या तुलनेत, हृदयविकार फारच लहान वयातच होत आहेत. अकाली कोरोनरी धमनी रोग लहान वयोगटात वाढत आहे.

हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग आणि इतर एनसीडीमध्ये योगदान देणार्‍या मुख्य जोखमीच्या घटकांमध्ये धूम्रपान, उच्च रक्तदाब, मधुमेह, लठ्ठपणा (विशेषत: भांडे-पोट लठ्ठपणा), उच्च कोलेस्ट्रॉल, आसीन जीवन, अल्कोहोलचे सेवन, जास्त प्रमाणात संतृप्त असणारा आरोग्यदायी आहार आणि ट्रान्स फॅट्स समाविष्ट आहे, उच्च सोडियम आणि साखर), झोपेची कमतरता आणि ताण. तरुणांमधे धूम्रपान, डिस्लिपिडिमिया आणि उच्च रक्तदाब हे जोखीम घटक आहेत. हे बदलण्यायोग्य जोखीम घटक आहेत आणि म्हणूनच नियंत्रित केले जाऊ शकतात.

आपले हृदय निरोगी ठेवण्याचे काही प्रभावी मार्ग आपले हृदय निरोगी ठेवण्याचे काही प्रभावी मार्ग

तंबाखू खाणे टाळा.

निरनिराळे पदार्थ खा आणि संयमाने खा.

संतुलित आहारासाठी सर्व 7 रंग आणि सहा स्वाद समाविष्ट करा.

आहारात बरीच ताजी फळे आणि भाज्यांचा समावेश करा. संतृप्त / ट्रान्स फॅट्स, परिष्कृत पांढरे पदार्थ (पांढरा साखर, पांढरा पीठ आणि पांढरा तांदूळ), कॅन केलेला आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ टाळा. आहारात मीठ कमी करा. सोडियम सामग्री जाणून घेण्यासाठी फूड लेबले वाचा. आपल्या सोडियमचे सेवन दिवसातून २,3०० मिलीग्राम (मीठ एक चमचे) कमी करा.

आठवड्यातून किमान 30 मिनिटे 5 दिवस नियमित व्यायाम करा.

आपला नंबर जाणून घ्या: प्रत्येक प्रौढ व्यक्तीला त्यांचे रक्तदाब, रक्तातील साखर आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी माहित असणे आवश्यक आहे.

ध्यान आणि योगासारख्या क्रियाकलापांद्वारे ताण व्यवस्थापित करा.

कमीतकमी 7-8 तास चांगली झोप घ्या.

मन लावून खाण्याचा सराव करा. भूक आणि तृप्ति सिग्नलबद्दल जागरूक रहा. खाताना सर्व पाच इंद्रिये वापरा: रंग (डोळा), वास (नाक), चव (चव), पोत (स्पर्श) आणि अन्न (कान) चघळत असताना.

6 मिनिटांची वॉक टेस्ट घ्या : जर आपण सहा मिनिटांत 500 मीटर चालत असाल तर आपल्याला हृदयविकाराचा महत्त्वपूर्ण रोग होणार नाही.

80 चे फॉर्म्युला लक्षात ठेवाः आपला खालचा बीपी, उपवास साखर, एलडीएल (खराब कोलेस्ट्रॉल), हृदय गती आणि कंबरचा घेर 80 वर्षांपेक्षा कमी ठेवा; दररोज 80 मिनिटे चाला; आठवड्यातून 80 मिनिटे वेगाने चालणे; किमान मिनिटात 80 पावले चाला.

डिसक्लेमर: वरील लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य माहितीच्या आधारावर आहे. याबाबत अधिक माहितीसाठी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

विद्यार्थ्यांत समानता आणण्यासाठी मुख्यमंत्र्यांनी घेतला निर्णय; वैद्यकीय व अभियांत्रिकी महाविद्यालयांत 15 टक्के अतिरिक्त आरक्षण