ढेबेवाडी : जंगलाने वेढलेल्या वाल्मीक पठारावरील (Valmik Plateau) कारळे- पोकळेवाडी (ता. पाटण) येथील एका घराच्या परिसरात पाल किंवा सरड्यासारखी शरीररचना असलेला दुर्मिळ डेक्कन ग्राउंड गेको (Deccan Ground Gecko) आढळून आला. कारळे- पोकळेवाडीतील कृष्णा साळुंखे यांना घराच्या परिसरात डेक्कन ग्राउंड गेको आढळला.

पाल किंवा सरड्यासारखी शरीररचना असलेला; परंतु अंगावरील पट्ट्यामुळे वेगळा भासणारा हा सरपटणारा प्राणी फारसा पाहण्यात नसल्याने श्री. साळुंखे कुटुंबीयांना त्याबद्दल औत्सुक्य वाटले. काही वेळातच तो नैसर्गिक अधिवासात स्वतःहून निघून गेल्याचे सांगण्यात आले.

दरम्यान याबाबत माहिती देताना निसर्ग अभ्यासक डॉ. सुधीर कुंभार म्हणाले, ‘‘याला डेक्कन ग्राउंड गेको असे म्हणतात. याचे डोके मोठे अंडाकृती सुपारी एवढ्या व्यासाचे असते. डोळा मोठा दिसतो. डोळ्यावर पापण्या नसतात. त्याचे पाय लांब असतात. त्याच्या चॉकलेटी अंगावर आडव्या पट्ट्या असतात. हा निशाचर असून विषारी नाही. तो जंगलात राहतो.

हा कीटकभक्षी आहे, कीटक, गांडुळे, फळमाशी, पतंग हे त्याचे खाद्य आहे. पडलेल्या पानाखाली, खडकांच्या फटीत, खोडावर गेको विश्रांती घेतात. जगात गेकोच्या १८५० प्रजाती आढळतात. त्यातील ही प्रजाती फक्त पश्चिम घाटात आढळते. साप, पक्षी व काही सस्तन प्राणी त्यांचे शत्रू आहेत.

हा सरपटणारा दुर्मिळ प्राणी असून, प्रामुख्याने पश्चिम घाटात विशेषतः जंगल परिसरात आढळून येतो. भिंतीवर सरसर चढण्याची गेकोची क्षमता आहे. त्याचे अस्तित्व येथील समृद्ध जैवविविधतेचे आणखी एक उदाहरण आहे.

-डॉ. सुधीर कुंभार, निसर्ग अभ्यासक