भारताचा इतिहास (India History) पाहिला तर जवळजवळ प्रत्येक राज्यात एकापेक्षा एक सुंदर आणि आश्चर्यकारक राजवाडा दिसेल. दक्षिण भारतातील राजस्थान, गुजरात, मध्य प्रदेश, कोलकाता किंवा कर्नाटक येथे जा. या राज्यात प्राचीन आणि मध्ययुगीन काळात बांधल्या गेलेल्या सर्वोत्कृष्ट पंचतारांकित ते सात तारापर्यंतचे वाडे सहज सापडतील. अशीच काहीशी गोष्ट हैदराबादमधील (Hyderabad chowmahalla palace) चौमल्ला पॅलेस आहे. नबाबस शहरातील हा वाडा हैदराबादचे हृदय म्हणूनही ओळखले जाते. आजही एक शाही झलक पहायला मिळेल.

चौमल्‍ला पॅलेसचा इतिहास

हैदराबादच्या पाचव्या निजामाच्या म्हणजे अफझल-उद-दौला आणि असाफ जहां व्ही. च्या कारकिर्दीत हे आश्चर्यकारक आणि सुंदर राजवाडा १८५७ ते १८९५ दरम्यान बांधण्यात आला. या राजवाड्याचे बांधकाम १७५० मध्येच सुरू करण्यात आले होते. परंतु काही कारणांमुळे ते होऊ शकले नाही. नंतर ते १८५७ ते १८९५ दरम्यान बांधले गेले. हा राजवाडा त्याच्या अद्भुत शैली, कोरीव काम आणि लालित्य यासाठी भारतभरातील एका अनोख्या राजवाड्यासारखे आहे.

पॅलेसची रचना

असे म्हणतात की ते मूळतः सुमारे ४५ एकरांवर बांधले गेले होते. परंतु हळूहळू हा राजवाडा बारा एकर क्षेत्रात कायम आहे. हा राजवाडा दोन भागात विभागलेला आहे. एक भाग उत्तर अंगण आणि दुसरा भाग दक्षिण अंगण म्हणून ओळखला जातो. पहिल्या भागात इमाम साल्ट रूम्सचा एक लांब कॉरिडोर आहे. दरबार हॉल, काचेच्या मध्ये बांधलेला गेस्ट हाऊस देखील या बाजूला आहे. दक्षिणेकडील भागात महताब महाल, ताहियानत महल, अफझल महल आणि आफताब महल अशी चार राजवाडे आहेत.

खिलाफत मुबारक भवन

आम्हाला सांगूया की 'खिलाफत मुबारक भवन' चौमल्ला पॅलेसचे हृदय म्हणतात. असे म्हणतात की निजामाची गादी इथे असायची. हैदराबादमधील लोक या जागेचा अत्यंत आदर करतात. या इमारतीत निझामासाठी संगमरवरी गद्दी तख्त-ए-निशान यांनी बांधलेले बांधकाम. याच्या लगेचच रोशन बंगला आहे, जिथे निजाम संध्याकाळी फिरायला जायचे. तथापि, या वाड्याचे काही भाग आता हेरिटेज हॉटेल्समध्ये रूपांतरित झाले आहेत.

इतर माहिती आणि बदलण्याची वेळ

या वाड्याच्या मुख्य गेटच्यावर एक घड्याळ आहे. ज्याला लोक प्रेमळपणे 'खिलवाट घड्याळ' म्हणतात. असे म्हणतात की ही घड्याळ जवळजवळ दोनशे वर्षांपासून सतत चालू आहे. २०१० मध्ये चौमल्ला पॅलेसची निवड ‘युनेस्को एशिया पॅसिफिक मेरिट’ आयोजित सांस्कृतिक वारसा संवर्धन पुरस्कारासाठी झाली. सकाळी ८ ते संध्याकाळी ६ या दरम्यान कधीही फिरायला जाता येते. ते चारमीनारपासून थोड्या अंतरावर आहे.