कोट्यवधींची उलाढाल असणाऱ्या विवाह उद्योगात करिअरच्या अनेक संधी !

Marriage
Marriage

सोलापूर : ही म्हण आता जुनी झाली आहे, की स्वर्गात लग्ने निश्‍चित होतात! आता लग्नाच्या वेळी स्वर्ग पृथ्वीवर आणण्याची कोणतीही कसर कलाकारांनी सोडली नाही. त्यामुळे विवाह सोहळा दिमाखदार करण्याचा ट्रेंड आला आहे. लोकांच्या या इच्छेनुसार आता लग्नाच्या उद्योगात करिअरचे विविध परिपूर्ण पर्याय उदयास येत आहेत. 

भारतीय विवाह सोहळ्यातील सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे श्रीमंत असो वा गरीब, प्रत्येकाला खर्चाची चिंता न करता मुक्तपणे विवाह सोहळ्यासाठी खर्च करायचा आहे. तीन दशकांपूर्वी भारतात लग्नाचे प्रकरण खूपच खासगी होते. पंडितने कुंडली मिळवली, ग्रहांची नाडी निश्‍चित केली आणि विवाह सोहळा निश्‍चित केला. लग्नपत्रिका छापणे, ती वाटणे, लग्नाची इतर सर्व कार्ये घरातील सदस्य करायचे. आता प्रत्येकाच्या धावपळीच्या जीवनात असे होत नाही. आता लग्नाच्या सर्व तयारीची जबाबदारी वेडिंग प्लॅनरकडे सोपविण्यात येत आहे. वेडिंग प्लॅनर डझनभर वेगवेगळ्या सक्षम लोकांची सेवा घेतात आणि मग भव्य लग्नाचा सोहळा यशस्वीरीत्या पार पडतो. या लग्नांवर पाच लाख रुपयांपासून पाच कोटी रुपयांचा खर्च केला जातो. यामुळेच दरवर्षी एक लाख कोटी रुपयांचा टप्पा ओलांडल्यानंतरही भारतातील विवाह उद्योगाचा व्यवसाय दरवर्षी 30 टक्के दराने वाढत आहे. आज देशात दरवर्षी सुमारे एक कोटी विवाह सोहळे होतात आणि सुमारे 200 दशलक्ष लोक विवाह उद्योगात वेगवेगळ्या प्रकारच्या व्यवसायाशी संबंधित आहेत. या उद्योगात अशा विविध संधी आहेत, ज्यात आपणही नशीब आजमावू शकता. 

मॅच-मेकर्स 
आवश्‍यक तपास करणे आणि वधू-वराची जोडी जुळविणे हे मॅच- मेकर्सचे काम आहे. सामाजिक विज्ञान, मानसशास्त्र किंवा इव्हेंट मॅनेजमेंटच्या शिक्षणाबरोबरच विवाह कंपन्या किंवा विवाह केंद्रे कुशल मॅच-मेकर्सला लाखो रुपये देण्यास तयार आहेत. अनेक कुटुंबातील लोक आता लग्नासाठी सेटलमेंटसाठी जोडपे शोधण्याची सर्व जबाबदारी मॅच-मेकर्सना सोपवतात. 

वेडिंग आर्किटेक्‍ट किंवा वेडिंग प्लॅनर 
वेडिंग आर्किटेक्‍ट किंवा वेडिंग प्लॅनरचे काम ग्राहकांच्या बजेटनुसार सर्वोत्कृष्ट विवाह सोहळा आयोजित करणे होय. एका चांगल्या लग्नाच्या नियोजकाला या फीसाठी एकूण बजेटच्या 10 टक्के रक्कम मिळते. लग्नाचे नियोजक होण्यासाठी, इव्हेंट मॅनेजमेंटमध्ये डिप्लोमा, बॅचलर किंवा मास्टर डिग्री असणे आवश्‍यक आहे. परंतु सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे कुशलतेने वागणे. लग्नाच्या नियोजकांची नोकरी बऱ्याच विस्तृत आणि जबाबदाऱ्यांसह असते. लग्नाचे ठिकाण निश्‍चित करणे, पार्टीची थीम सेट करणे, सजावट व्यवस्था करणे, विक्रेत्यांशी समन्वय ठेवणे, केटरर, डीजे किंवा बॅंडची व्यवस्था करणे यासाठी ते जबाबदार असतात. एका चांगल्या लग्नाच्या नियोजकाने हे लक्षात ठेवले पाहिजे, की लग्नाचा कार्यक्रम कॉर्पोरेट इव्हेंटपेक्षा वेगळा आहे. येथे प्रत्येक गोष्ट भावनांशी संबंधित आहे. 

वेडिंग ऑर्गनायझर
लग्न समारंभात सर्वात महत्त्वाची भूमिका म्हणजे कार्यक्रमाच्या आयोजकांची. मथुरा किंवा वाराणसीसारख्या धार्मिक ठिकाणी राहणाऱ्या पारंपरिक कुटुंबातील एनआरआय मुलाचे लग्न जर गोव्यातील बीच रिसॉर्टमध्ये पार पडले असेल तर परंपरा आणि आधुनिकतेचा विचार राखणे आवश्‍यक आहे. आजकाल देशातील गोवा, जयपूर, उदयपूर, त्यानंतर सिंगापूर, दुबई आणि बाली येथे भारतीय विवाह सोहळा प्रचलित आहेत. लोक हवेली, राजवाडा, किल्लेवजा वाडा, व्हिलाचा लॉन, फार्महाऊस, बीच रिसॉर्ट, लक्‍झरी क्‍लब किंवा मंदिरात त्यांच्या पसंतीनुसार लग्न करणे पसंत करतात. प्रत्येक विवाह कंपनी एक इव्हेंट मॅनेजर शोधत असते जो लग्नाच्या ठिकाणी त्यानुसार आयोजन करण्यात कुशल असेल. पगाराबरोबरच इव्हेंट मॅनेजरला भरीव कमिशनही मिळते. 

डेस्टिनेशन मॅनेजर 
डेस्टिनेशन मॅनेजर किंवा नियोजक स्वतंत्रपणे किंवा लग्नाच्या नियोजनासह एकत्रितपणे कार्य करतात. पर्यटनाचे ज्ञान असलेले लोक डेस्टिनेशन मॅनेजर म्हणून सहजपणे कार्य करू शकतात. हवामानातील नमुन्यांच्या आधारे नवविवाहित जोडप्यांसाठी हनिमूनची स्थळे निवडणे, विवाह सोहळ्यासाठी अधिक चांगले स्थळ शोधणे, हॉटेल-रिसॉर्टसाठी ऍडव्हान्स बुकिंग करणे हे डेस्टिनेशन प्लॅनरच्या कामाचा एक भाग आहे. 

फोटोग्राफर 
प्रत्येक विवाह सोहळ्यासाठी फोटोग्राफर आणि व्हिडिओ एडिटर आवश्‍यक असतात. फोटोग्राफीच्या सुरवातीच्या काळात सहाय्यक छायाचित्रकारांना एका कार्यक्रमासाठी दीड हजार रुपये सहज मिळतात. व्यावसायिक लग्नाचे फोटोग्राफर एका कार्यक्रमासाठी एक लाख ते दीड लाख रुपये घेतात. लग्नाचा फोटोग्राफर होण्यासाठी फोटोग्राफीचा कोर्स घेणे आवश्‍यक आहे. त्याशिवाय आजकाल बाजारात येणाऱ्या नव्या ट्रेंडबरोबरच ती अद्ययावत करावी लागेल. आजकाल विवाह सोहळ्यांमध्ये टीझर बनवण्याचा ट्रेंडदेखील आहे, जो केवळ व्यावसायिक फोटोग्राफर करत आहेत. 

फॅशन ऍस्ट्रॉलॉजर 
फॅशन ऍस्ट्रॉलॉजरनी विवाह सोहळ्यात वधू-वरांचा पोशाख निश्‍चित करण्यास सुरवात केली आहे. ज्योतिषशास्त्रीय ज्ञानाच्या मदतीने कपड्यांचे रंग, डिझाइन आणि फॅब्रिक निवडले जात आहेत. कपडे राशीचक्र चिन्हे आणि कॉइलनुसार डिझाइन केले जात आहेत. फॅशन ऍस्ट्रॉलॉजरसाठी फॅशन आणि ज्योतिष शास्त्राचे ज्ञान महत्त्वाचे आहे. 

वधूचे दागिने डिझाइनर 
लग्नामध्ये डिझायनर ज्वेलरीचा ट्रेंड वाढला आहे. अभिनेत्रींच्या फॅशनेबल ज्वेलरींच्या शोधांमध्ये लग्नाच्या दागिन्यांच्या डिझाइनर्सची मागणी कायम आहे. भारतातील सोन्या आणि हिऱ्यांच्या दागिन्यांची बाजारपेठ सुमारे 60 हजार कोटी आणि सोन्याची बाजारपेठ सुमारे 30 हजार कोटी आहे. असा अंदाज आहे की लग्नाच्या हंगामात दरवर्षी सुमारे 400 टन सोन्याची विक्री होत असते. अशा परिस्थितीत, ब्राइडल ज्वेलरी डिझाइनरची कारकीर्द नक्कीच चमकदार राहील. 

मेंदी कलाकार 
आपल्या देशात मेंदीला मोठे सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहे. असे मानले जाते की मेंदीचा रंग जितका दाट असेल वैवाहिक जीवन तितके बळकट. आज सर्वसाधारणपणे असे आहे की लग्नाच्या दिवसात मेंदी समारंभाच्या नावाखाली आयोजित केली जाते. भारतातील नववधू मेंदी बाजारात सुमारे पाच हजार कोटी रुपयांची उलाढाल आहे. एक चांगला मेंदी कलाकार लग्नाच्या कार्यक्रमात सहजपणे 25-30 हजार रुपये कमावतो. 

वेडिंग ड्रेस डिझायनर 
रॉयल वेडिंग्जमध्ये डिझायनर वेअरची प्रथा सामान्य झाली आहे. प्रसिद्ध डिझाइनर्सच्या खास वेडिंग सूटची मागणी वाढत आहे. जे लोक फॅशनचे चांगले जाणकार असतात ते वेडिंग ड्रेस डिझाइनर म्हणून चांगले करिअर बनवू शकतात. भारतातील वेडिंग ड्रेस मार्केटने वार्षिक 10 हजार कोटी रुपये ओलांडले आहेत. त्यावरून असा अंदाज बांधला जाऊ शकतो, की वेडिंग ड्रेस डिझायनरची कारकीर्द खूप मोठी राहणार आहे. 

वेडिंग कार्ड डिझायनर 
लग्नाचे कार्ड अतिथींना आपल्या संपूर्ण लग्नाची एक झलक देते. आणि आजकाल, पारंपरिक कार्ड व्यतिरिक्त वेडिंग कार्डवर बरेच प्रयोग केले जात आहेत. प्रत्येकाची इच्छा असते की त्यांचे वेडिंग कार्ड अद्वितीय असेल. आज, सेव्हन प्रॉमिसिससारख्या अनेक कंपन्या केवळ वेडिंग कार्डांची रचना करीत आहेत आणि नफा कमवत आहेत. अशा कंपन्या नेहमी सर्जनशील डिझाइनर शोधत असतात. 

स्टायलिस्ट, डीजे आणि केटरर्स 
मेकअप आर्टिस्टसाठी केशरचनाकार, डीजे आणि केटरर्स नेहमीच लग्न उद्योगात सुवर्ण करिअर बनवत असतात. आज देशातील निम्म्या लोकसंख्येचे वय 30 वर्षांखालील आहे. हे लक्षात घेऊन आपण असे म्हणू शकतो, की पुढील पाच ते दहा वर्षे लग्नाच्या व्यवसायात सतत तेजी येईल आणि त्याच्याशी संबंधित लोकांची कारकीर्द देखील चढउतारांवर असेल. 

फूलवाला 
आपणास फुले आवडत असतील आणि रंगांची समज असेल तर ही कारकीर्द आपल्यासाठी एक उत्तम पर्याय असू शकते. लग्नाच्या कार्यक्रमात मंडपातील फुलांची सजावट, वधूचे पुष्पगुच्छ व इतर पुष्प सजावट करणारे पुष्पहार. अतिथींवर फुलांचा भिन्न प्रभाव असतो, म्हणून हे काम विवाह सोहळ्यांमध्ये खूप महत्त्वाचे आहे. 

विवाह चिकित्सक 
आजकाल लग्नाआधी मुलांचे नियोजन करणे, त्यांची काळजी घेणे, आर्थिक जबाबदाऱ्या, घरगुती आणि कौटुंबिक जबाबदाऱ्या यांसारख्या विषयांवर मॅरेज थेरपिस्टची सेवा घेण्याचा कल वाढत आहे. मॅरेज थेरपिस्ट लग्न करणाऱ्या जोडप्यांची शारीरिक आणि मानसिक समस्या सोडवते.

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Related Stories

No stories found.
Esakal Marathi News
www.esakal.com