चीनचा धोका अधिक व्यापक

नवी दिल्ली - सध्या सीमेवरील चिनी सैन्यामुळे तणाव वाढला आहे. मात्र, चीनसंदर्भात चिंता करण्यासारखे आणखीही एक आव्हान भारतासमोर आहे. हिंदी महासागरात चीन आपले लष्करी सामर्थ्य वाढवत असल्याचे उपग्रह छायाचित्रांतून पुढे येत आहे. 

हिंदी महासागरात भारताला आव्हान देण्याचा चीनचा प्रयत्न सुरु आहे. जिबुती येथील लष्करी तळाला चीन आधुनिक रुप देत असल्योच उपग्रहांनी काढलेल्या छायाचित्रांतून स्पष्ट होत आहे. जिबुती येथे २०१७ मध्ये उभारलेल्या तळाचे परिपूर्ण नौदल तळात रुपांतर केले जात आहे. येथे चीनच्या विमानवाहू युद्धनौकाही तैनात ठेवता येतील, अशी सुधारणा केली जात आहे.  

ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप 

दरम्यान, चीनने दशकभरापूर्वी सोमालियाच्या चाच्यांना रोखण्यासाठी युद्धनौका हिंदी महासागरात पाठविल्या, त्यावेळी यामागे व्यापार वाढविणे आणि तेलसाठे शोधणे हा चीनचा प्रमुख उद्देश असल्याचा तज्ज्ञांनी व्यक्त केला होता. मात्र, या दृष्टीकोनात वेगाने बदल होत आहे. हिंदी महासागरावरच वर्चस्व निर्माण करणे हा चीनचा उद्देश आहे. भारताच्या सागरी आर्थिक क्षेत्रात गतवर्षी चीनचे संशोधन जहाज दिसून आले होते. या भागात उर्जासाठे मिळवून भारताला व्यापारात एकटे पाडण्याचा त्यांचा डाव असल्याचाही तज्ज्ञांचा दावा आहे.

भारताच्या मर्यादा
हिंदी महासागरात चीन हातपाय पसरवित असतानाही भारताला तोडीस तोड प्रतिक्रिया देणे अद्याप शक्य झालेले नाही. पाणबुड्या, पाणबुडीविरोधी हेलिकॉप्टर याबाबतीत चीन सरस आहे. शिवाय, निधीतही घट होत असल्याने चीनसमोर आव्हान निर्माण करण्यात भारतीय नौदलाला अडचणी येत असल्याचे अभ्यासकांचे म्हणणे आहे. 

चीनचा जिबुतीमधील तळ
    २.५० लाख चौरस फूट विस्तार
    भक्कम कुंपण, देखरेखीच्या टॉवरने सुसज्ज
    दहा हजार सैनिक राहू शकतील असे भूमिगत क्वार्टर्स

भारत काय करू शकतो?
    अंदमान निकोबार तळ अधिक सक्षम करून वचक निर्माण करणे
    चीनचा प्रभाव असलेल्या प्रशांत महासागर भागात आपले अस्तित्व वाढविणे
    हिंदी महासागर क्षेत्रातील इतर देशांशी विविध संरक्षण करार करून मैत्री वाढविणे

चीनचे पाश
    जिबुती येथे परिपूर्ण नौदल तळाची उभारणी
    मालदीवला कृत्रिम बेटाचा विस्तार
    पाकमधील ग्वादर बंदराचे लष्करीकरण करण्याचे प्रयत्न
    कॉक्सबझार येथे नाविक तळ उभारण्यासाठी बांगलादेशला मदत करत असल्याचा अहवाल
    पाकिस्तान, बांगलादेश आणि थायलंड यांच्या नौदलाला पाठबळ देण्याची योजना