आहार‘मूल्य’ : व्यायामाआधीचे खाणे आणि त्याचे महत्त्व

- अवंती दामले, आहारतज्ज्ञ आणि सल्लागार

व्यायाम करण्यासाठी ताकदीची गरज असते. आपण जेव्हा अन्यपदार्थाचे सेवन करतो, तेव्हा त्यापासून उष्मांक मिळतात आणि त्या उष्मांकापासून मिळालेल्या ऊर्जेमुळे आपल्याला विविध गोष्टी करता येतात. लोक विविध प्रकारचे व्यायाम करत असतात. त्या व्यायामांच्या दरम्यान ऊर्जा मिळत राहावी व चांगल्या प्रकारचा व्यायाम व्हावा यासाठी प्री-वर्कआऊट मिल म्हणजेच व्यायामाच्या आधीचे खाणे याला महत्त्व आहे.

प्री-वर्कआऊट मिलचे महत्त्व

• व्यायामाच्या दरम्यान पुरेशी एनर्जी मिळण्यासाठी

• साठलेल्या चरबीचा उपयोग करून घेण्यासाठी

• रक्तातल्या साखरेला नियंत्रित ठेवण्यासाठी

• योग्य प्रमाणात खाणे केले नाही, तर व्यायामाच्या दरम्यान येऊ शकणारा आळस टाळण्यासाठी

• डिहायड्रेशन टाळून इलेक्ट्रोलाईट्सचे संतुलन राखण्यासाठी

प्री-वर्कआऊट मिलमध्ये

• कर्बोदके व प्रथिने यांचे योग्य प्रमाण असावे.

• तेलकट चरबीयुक्त पदार्थांमुळे पचनक्रियेचा वेग मंदावतो, म्हणून असे पदार्थ टाळावेत.

• किमान एक ते दीड तास आधी खाणे महत्त्वाचे.

• स्ट्रेंथ ट्रेनिंगसारख्या व्यायामात प्रथिनांची गरज जास्त असते, त्यामुळे चांगली शोषली जाणारी प्रथिने निवडणे आवश्यक.

• पाणी व इलेक्ट्रोलाइट्सचे संतुलन राखण्यासाठी.

प्री-वर्कआऊट मिल म्हणून काय खावे?

१) कर्बोदके शरीराला ऊर्जा देतातच; पण आहारातील प्रथिने स्नायूपर्यंत पोचवण्यासाठी ही मदत करतात. म्हणून वर्कआऊटच्या आधी फळांचा आहारात समावेश करावा. उदाहरणार्थ-केळी. यात कर्बोदकांबरोबरच पोटॅशियम मिळते. व्यायामासाठी मदतरूप असते.

२) ड्रायफ्रूट्स : यामध्ये असणारे हेल्दी फॅट, फायबर व प्रथिने हे व्यायामादरम्यान ऊर्जेची पातळी वाढविण्यासाठी मदत करतात.

३) दही किंवा योगर्ट : प्रथिने व प्री-डायजेस्टेड कर्बोदके मिळतात.

४) दूध : सायविरहित दूध, किंवा बदामाचे, सोयाबिनचे दूध आवश्यक अशी प्रथिने देतात.

५) चपाती/ ब्रेड : कॉमब्लेड कर्बोदक मिळण्यासाठी

६) रताळे/ बटाटा : रताळे किंवा बटाटा उकडून खाल्ल्यास उष्मांक मिळतात; कर्बोदके व चोथा मिळण्यास मदत होते.

७) पनीर/चिकन : या पदार्थापासून प्रथिने मिळतात.

८) ओट्स/ विविध लाह्या : पचनासाठी सुलभ, उष्मांक व चोथा देतील.

९) चिया सीड्स : प्रथिने व हेल्दी फॅट देतात.

१०) बेरी, हिरव्या पालेभाज्या, फळे, नट्स यांचा वापर करून स्मूदी. यापासून अँन्टीऑक्सिडंट्स, जीवनसत्त्वे, फायबर मिळण्यास मदत होते.