हल्लीचा गहू व जुन्या गव्हातील फरक

- डॉ. मृदुल देशपांडे, MBBS, फंक्शनल मेडिसिन नूट्रिशनिस्टगहू हा भारतीय आहाराचा मुख्य भाग आहे. पोळी, रवा किंवा ब्रेड, आपल्या थाळीत गव्हाशिवाय जेवण पूर्णच वाटत नाही; पण गेल्या काही दशकांमध्ये अनेक लोकांना गहू खाल्यानंतर पोट फुगणे (bloating), ॲसिडिटी, पोटदुखी किंवा थकवा जाणवू लागला आहे. प्रश्न असा पडतो, की आपल्या आजी-आजोबांच्या काळी गव्हामुळे एवढ्या तक्रारी का नव्हत्या?.जुन्या व हल्लीच्या गव्हातील फरकपूर्वी भारतात एम्मर (Emmer), खपली, ज्वारी गहू यासारख्या पारंपरिक गव्हाच्या जाती प्रामुख्याने खाल्या जात होत्या. या गव्हात ग्लुटेन कमी प्रमाणात व तुलनेने सौम्य स्वरूपात असायचे; पण १९६०-७० च्या हरितक्रांतीनंतर उत्पादन जास्त यावे, उंची कमी असावी आणि कीडनाशकांना तोंड देता यावे म्हणून ‘ड्वार्फ व्हरायटी’ (dwarf wheat) विकसित करण्यात आली. आज बाजारात उपलब्ध गहू प्रामुख्याने याच व्हरायटीचा आहे. या आधुनिक गव्हामध्ये ग्लूटेनचे प्रमाण जास्त असून त्याची रचना (protein structure) पचायला अवघड आहे..ग्लुटेनचा प्रभावग्लुटेन हे एक प्रथिन असून ते पोटात पूर्णपणे तुटत (breakdown) नाही. यामुळे काही लोकांमध्ये इन्सुलिन रेसिस्टन्स, लिक्की गट (leaky gut), दाह (inflammation) व इम्युन रिऍक्शन दिसून येतात. जुन्या गव्हातील ग्लुटेन सौम्य असल्यामुळे शरीर ते सहज सहन करायचे, परंतु आजच्या गव्हातील ग्लुटेन संवेदनशील व्यक्तींमध्ये अधिक त्रासदायक ठरते..अमायलोपेक्टिन - साखरेची लाटगव्हातील दुसरा महत्त्वाचा घटक म्हणजे अमायलोपेक्टिन A. हे एक कार्बोहायड्रेट असून त्याचा ग्लायसेमिक इंडेक्स खूप जास्त असतो. आधुनिक गव्हामध्ये अमायलोपेक्टिनचे प्रमाण जास्त असल्याने गव्हाचे पदार्थ खाल्ल्यावर रक्तातील साखर झपाट्याने वाढते. ही साखरेची सततची चढ-उतार प्रक्रिया इन्सुलिन रेझिस्टन्स, वजन वाढ आणि थकवा निर्माण करते. जुन्या गव्हामध्ये अमायलोपेक्टिनचे प्रमाण तुलनेने कमी होते, त्यामुळे साखरेचा प्रभाव मर्यादित होता.ब्लोटिंग का होते? : आजच्या गव्हातील हाय-ग्लूटेन आणि अमायलोपेक्टिन पचवताना - आतड्यातील मायक्रोबायोमचा समतोल बिघडतोगॅस तयार होतो : आतड्यात दाह (inflammation) निर्माण होतो यामुळे पोट फुगल्यासारखे, जडपणा किंवा अस्वस्थता जाणवते. .फंक्शनल मेडिसिनचा उपायफंक्शनल मेडिसिनमध्ये गव्हामुळे त्रास होत असेल तर थेट औषधाऐवजी मूळ कारणावर लक्ष दिले जाते.जुन्या गव्हाचा वापर : खपली, एम्मर किंवा लोकरी गहू हे तुलनेने पचायला सोपे.गव्हाला पर्याय : ज्वारी, नाचणी, बाजरी यांसारख्या धान्यांचा समावेश करणे.गट हीलिंग : प्रीबायोटिक्स, प्रोबायोटिक्स व आहाराद्वारे मायक्रोबायोम मजबूत करणे.ब्लड शुगर बॅलन्स : कोणत्याही धान्यासोबत प्रोटिन व फॅट घेऊन साखरेच्या Spikes टाळणे. .आजचा गहू आणि जुन्या गव्हातील फरक समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. आधुनिक गव्हामुळे अनेकांना ब्लोटिंग, दाह व साखरेची असंतुलन जाणवते. फंक्शनल मेडिसिनच्या दृष्टिकोनातून, योग्य धान्य निवडणे, आहारात विविधता आणणे आणि गट हेल्थ सुधारवणे हाच खरा उपाय आहे..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

हल्लीचा गहू व जुन्या गव्हातील फरक

Related Stories