वसा आरोग्याचा : आहाराची घ्या काळजी...!

- डॉ. कोमल बोरसे

मागील लेखात पावसाळ्यातील आहाराबाबत जाणून घेतले. यातील पुढील माहिती घेऊयात.

अंकुर - स्प्राउट्स सर्व ऋतूंमध्ये, विशेषतः पावसाळ्यात तुमच्या आरोग्यासाठी चांगले असतात. प्रथिनेयुक्त स्प्राउट्स केवळ निरोगी नाश्ता किंवा स्नॅक बनवतात असे नाही तर ते रोगप्रतिकारक शक्तीही वाढवतात. तुमच्या शरीराला जंतूंशी लढण्यास मदत करतात.

हर्बल चहा - हर्बल, तुळशीचा आणि आल्याचा, गवती चहा पिण्याला प्राधान्य द्या. हर्बल चहा पिल्याने प्रतिकारशक्ती वाढण्याबरोबर सर्दी आणि फ्ल्यूपासून सुरक्षित राहाल. साखरेऐवजी बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्मांसाठी ओळखल्या जाणाऱ्या मधाचे काही थेंब घाला. परंतु मधाला गरम करू नये आणि मध भेसळयुक्त नसावा.

हळदीचे दूध - स्वयंपाकघरातील सामान्य घटक, हळद ही औषधी वनस्पती आहे. ती प्रत्येक हंगामात कोणत्याही स्वरूपात वापरली पाहिजे. दाहक-विरोधी गुणधर्मांनी समृद्ध, हळद रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारते आणि संक्रमण दूर ठेवते. पावसाळ्यात तंदुरुस्त राहण्यासाठी दररोज रात्री झोपण्यापूर्वी एक ग्लास कोमट हळदीचे दूध प्या.

हळदीचे दूध बनवण्याची पद्धत - दूध गरम करून घ्यावे त्यामध्ये एक चमचा तूप, एक चमचा हळद, चिमूटभर मिरपूड आणि चिमुटभर सुंठ पूड घालू शकता. हळद घालून दूध उकळू नये, हळदीला गरम केल्याने हळदीमधील अँटिऑक्सिडेंट कमी होतात त्यामुळे हळद सेवन केल्याचा उपयोग होत नाही.

प्रोबायोटिक्स - पावसाळ्यात तुम्ही तुमच्या आहारात प्रोबायोटिक्स आणि आंबलेल्या अन्नाचा अधिक समावेश करावा. दही, ताक आणि लोणचेयुक्त भाज्या तुमचे आतडे निरोगी असल्याची खात्री करू शकतात. प्रोबायोटिक्स हे चांगले बॅक्टेरिया आहेत आणि ते आतड्यात राहतात. आणि पचनक्रिया चांगली ठेवतात.

लिंबू - लिंबू ‘व्हिटॅमिन-सी’चा एक उत्तम स्रोत आहे आणि आपली प्रतिकारशक्ती मजबूत करते. पावसाळ्याच्या काळात आपल्याला आजार होण्याची शक्यता असते. ‘व्हिटॅमिन-सी’ संक्रमणाशी लढण्यास, पचन सुलभ करण्यास आणि हाडांच्या आरोग्याची काळजी घेण्यास मदत करते. बायोॲक्टिव्ह कंपाऊंड्स आणि फ्लेव्होनॉइड्सने भरलेले, लिंबाचा रस किंवा साल पावसाळ्याच्या आहारात अविश्वसनीय जोड आहे. लिंबाचा रस पिणे किंवा अन्नावर किंवा सॅलडवर लिंबू पिळून घेणे हे आपले पोषण आणि प्रतिकारशक्ती वाढवण्याचा चांगला मार्ग आहे.

सुकामेवा - काजू खजूर, बदाम, अक्रोड आणि काजू खाणे प्रत्येक हंगामात चांगली कल्पना आहे. शेंगदाण्यांमध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात आणि ते तुमच्या पावसाळ्याच्या आहारात उत्तम भर घालतात. रिबोफ्लेविन आणि नियासिनने समृद्ध असलेले हे खाद्यपदार्थ तुमची प्रतिकारशक्ती मजबूत करतात. ते शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट आहेत आणि आपल्या पेशी निरोगी ठेवतात. या पावसाळ्यात काही पौष्टिक काजू, सुका मेवा आणि बिया खाऊन बघा.

पावसाळ्यात आरोग्यदायी जीवनशैलीसाठी टिप्स

• घर व परिसर स्वच्छ ठेवा. जेवण करण्यापूर्वी आणि नंतर हात धुवून हात धुवा.

• बाहेर पडताना नेहमी हँड सॅनिटायझर सोबत ठेवा.

• भाज्या आणि फळे कच्च्या शिजवण्यापूर्वी किंवा खाण्यापूर्वी नेहमी स्वच्छ, शुद्ध पाण्याने धुवा.

• पावसाळा तुमच्या पचनसंस्थेवर परिणाम करू शकतो. वारंवार आम्लपित्त, गॅस, याचा त्रास होऊ शकतो.

• या हंगामात तळलेले आणि जड, चरबीयुक्त पदार्थ टाळावेत. शक्यतो ‘स्ट्रिट फूड’ टाळावे.

• पोटात संसर्ग झाला असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

(लेखिका आहारतज्ज्ञ आहेत)