वजन कमी करण्यासाठी वेगोवी आणि माऊंजारो ही औषधं एवढी चर्चेत का, ती खरंच किती प्रभावी आहेत, त्यांचा वापर थांबवला की काय होतं इत्यादी मुद्द्यांविषयी आपण गेल्या आठवड्यात माहिती घेतली. आता इतर काही मुद्द्यांचा विचार करू..ही औषधे सुरक्षित आहेत का?कोणतेही औषध १००% सुरक्षित नसते. या औषधांचे साइड इफेक्ट्स मोठ्या प्रमाणावर अभ्यासले गेले आहेत.सामान्य साइड इफेक्ट्स : मळमळ, उलट्या, जुलाब, बद्धकोष्ठता, पोटात अस्वस्थता, आम्लपित्त, फुगणे. (डोस हळूहळू वाढवल्यास हे कमी होतात.).महत्त्वाचे इशारे(Rare पण लक्षात ठेवावेत)थायरॉईड कर्करोगाचा धोका (उंदरांमध्ये) : तुम्हाला किंवा कुटुंबात Medullary Thyroid Carcinoma किंवा MEN-2 असेल तर हे औषध वापरू नये.पँक्रियाटिटिस : तीव्र पोटदुखी, पाठीकडे जाणारी वेदना आली तर औषध थांबवा व डॉक्टरांना भेटा.पित्ताशय रोग : जलद वजनकपातीमुळे पित्ताशयात खडे होऊ शकतात.किडनीवर परिणाम : वारंवार उलट्या-जुलाब झाल्यास डिहायड्रेशनमुळे किडनी खराब होऊ शकते.डायबिटिक रेटिनोपॅथी : डायबिटिस असलेल्या रुग्णांमध्ये डोळ्याच्या आजाराचा धोका.मूड बदल: क्वचित आत्महत्येचे विचार/उदासीनता.गर्भधारणा, प्रजनन व गर्भनिरोधक : गर्भवती व स्तनपान करणाऱ्या महिलांनी हे औषध घेऊ नये. गर्भधारणा करायची असल्यास semaglutide २ महिने आधी थांबवावं.Tirzepatide मुळे oral contraceptives (गोळ्या) कमी प्रभावी होतात. त्यामुळे औषध सुरू करताना व प्रत्येक डोस वाढवल्यावर ४ आठवडे बॅरियर पद्धत वापरणे आवश्यक आहे..योग्य रुग्ण कोण?BMI ३०, किंवाBMI २७ + वजनाशी संबंधित आजार (उच्च रक्तदाब, स्लीप ॲप्निया, प्रीडायबिटिस/डायबिटिस, फॅटी लिव्हर).आहार व जीवनशैली प्रयत्न करूनही वजन कमी न झालेले.औषधासोबत जीवनशैली सुधारण्याची तयारी असलेले.अयोग्य कोण?MTC किंवा MEN-2 चा इतिहास, गर्भवती/स्तनपान, पॅनक्रियाटायटीस, गंभीर GI समस्या..औषधं : वरदान, अभिशाप की फॅड?वरदान : योग्य रुग्णात लक्षणीय वजनकपात, आरोग्य सुधारणा, हृदयसंरक्षण.अभिशाप : खर्च, उपलब्धता, साइड इफेक्ट्स.फॅड नाही : मजबूत पुरावे व अभ्यास उपलब्ध आहेत.सत्य : हे दीर्घकालीन साधन आहे. .प्रत्यक्ष मार्गदर्शक१. बेसलाइन तपासणी : वजन, BMI, कंबर, BP, लॅब (साखर, लिपिड्स, यकृत/मूत्रपिंड), इतर औषधं.२. डोस योजना : हळूहळू वाढवायचा; साइड इफेक्ट आल्यास थांबवायचा.३. साइड इफेक्ट हाताळणी : लहान जेवणं, कमी तेलकट, पुरेशी पाणीपिणे.४. गर्भधारणा/गर्भनिरोधक : Semaglutide २ महिने आधी बंद करणे; Tirzepatide घेताना oral pills सोबत बॅकअप वापरणे.५. लाइफस्टाईल सपोर्ट : प्रोटिनयुक्त आहार, नियमित व्यायाम, सात-आठ तास झोप, ताण नियंत्रण.६. लाँग-टर्म प्लॅन : औषध थांबवल्यावर पुन्हा वजन न वाढावे म्हणून नियमित फॉलोअप..डॉक्टरांना विचारायची चेकलिस्टमाझं BMI व आरोग्य पाहता, ही औषधं माझ्यासाठी योग्य आहेत का?कोणतं औषध (Wegovy की Mounjaro) मला जास्त योग्य?डोस किती वेळात वाढवणार?साइड इफेक्ट्स कसे हाताळायचे?माझ्या इतर औषधांवर परिणाम होईल का?गर्भधारणा/गर्भनिरोधक संदर्भात काय काळजी घ्यावी?कोणते तपासणी टेस्ट्स (लॅब, डोळे, यकृत, मूत्रपिंड) नियमित करायचे?दीर्घकालीन योजना काय असेल? .रियाचं वजन जास्त आहे, रक्तदाब आहे आणि हृदयविकाराचा कौटुंबिक इतिहास आहे. तिच्यासारख्या रुग्णांसाठी पुराव्याधारित स्थूलत्वविरोधी औषधं ही वरदानासारखी ठरू शकतात, विशेषतः ती सातत्यपूर्ण जीवनशैलीसह आणि नियमित फॉलोअपसह वापरली तर..जर रियाला आधीपासून हृदयविकार असेल, तर semaglutide 2.4 mg हे हृदयविकाराचा धोका कमी करतो हे अभ्यासातून सिद्ध झालं आहे. जर नसल्यास, तरीही तिच्या डॉक्टरांसोबत ती वजनकपात, रक्तदाब सुधारणा, सांध्यांवरील ताण कमी होणं आणि थकवा कमी होणं या फायद्यांना प्राधान्य देऊ शकते. तिला यासाठी आवश्यक असेल :पोटाचे साइड इफेक्ट्स कमी करण्यासाठी हळूहळू डोस वाढवण्याची योजना, सुरक्षिततेविषयी स्पष्ट मार्गदर्शन (पित्ताशय, अग्न्याशयशोथ याची लक्षणं; पुरेशी हायड्रेशन); फॅमिली प्लॅनिंग सल्ला (गर्भधारणेच्या आधी औषध कधी थांबवायचं; Tirzepatide घेताना oral contraceptives कमी प्रभावी होतात यामुळे अतिरिक्त संरक्षणाची गरज), आणि दीर्घकालीन योजना -कारण स्थूलत्व व्यवस्थापन हा स्प्रिंट नसून मॅरेथॉन आहे..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
