केंद्रात

कुटुंबाने झिडकारल्याने २०३ बरे रुग्ण पुनर्वसन केंद्रात
रत्नागिरी प्रादेशिक मनोरुग्णालय; पाच वर्षांची स्थिती, अनेकांचे वाटेला डोळे
राजेश शेळके : सकाळ वृत्तसेवा
रत्नागिरी, ता. ५ : रत्नागिरी प्रादेशिक मनोरुग्णालयातील बरे झालेल्या रुग्णांना नातेवाइकांनी झिडकारल्याने गेल्या पाच वर्षांमध्ये २०३ मनोरुग्ण पोरकेपणाची भावना ठेवून जगत आहेत. त्यापैकी फार कमी रुग्णांना कुटुंबाच्या प्रेमाचा ओलावा मिळाला. बरे झालेल्या रुग्णांचे पुनर्वसन केंद्रामध्ये पुनर्वसन करण्यात आले. तिथे देखील त्यांना कौटुंबिक प्रेम देण्याचा प्रयत्न होतो; परंतु अनेकजण १५ ते २० वर्षे झाली नातेवाईक न्यायला येतील, अशा भाबड्या आशेवर जगत आहेत.
रत्नागिरी प्रादेशिक रुग्णालय हे सांगली, कोल्हापूर, मिरज, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यांसाठी आहे. ३६५ रुग्णांची क्षमता असून, आता १८० रुग्ण उपचार घेत आहेत. त्यांच्यावर योग्य पद्धतीने उपचार सुरू असून, अधिकारी, कर्मचाऱ्यांकडून योग्य निगा राखली जाते. मात्र, अनेक नातेवाईक रुग्णांना दाखल करतात आणि खोटे पत्ते देऊन जातात. रुग्ण उपचारानंतर बरा झाला तरी तो पुन्हा आपल्या कुटुंबात जाण्याचा मार्ग खडतर होतो, अशी अनेक उदाहरणे आहेत. अनेक तप झाले तरी कुटुंबाच्या मायेला पोरखे झालेल्या आणि समाजात मुक्तपणे विहार करण्यासाठी येथील प्रादेशिक मनोरुग्णालयातील गेल्या पाच वर्षांमध्ये २०३ मनोरुग्ण बरे झाले. नातेवाईक येण्यासाठी वाटेला डोळे लावून आहेत; मात्र अनेकांची ओळखच पटलेली नाही, तर ज्याची ओळख पटली आहे त्याचे नातेवाईकच आलेले नाहीत. नातेवाईक शोधणे सोपे जावे, असे अनेक उपाय काढण्यात आले.
पोलिसांसह विधी प्राधिकरणाकडे या रुग्णांची यादी देण्याचा निर्णय झाला. नातेवाइकांचा शोध सुरू असला तरी यांचे नातेवाईक अजूनही सापडलेले नाहीत. त्यामुळे मनोरुग्णालयातील २०३ बरे झालेल्या रुग्णांना वेगवेगळ्या पाच पुनर्वसन केंद्रांमध्ये पाठविण्यात आले आहे. त्यांना तेथे देखील कुटुंबाचे प्रेम देण्याचा प्रयत्न केला जातो. काही रुग्ण तर मूकबधिर असल्याने त्यांना काहीच सांगता येत नाही. त्यामुळे पुनर्वसन केंद्र हेच त्यांचे घर झाले आहे.
---
कोट...
गेल्या पाच वर्षांमध्ये अनेक रुग्ण बरे झाले; परंतु त्यांना सांभाळायचे कोणी, असा प्रश्न कुटुंबापुढे असल्यामुळे बरे झालेल्या रुग्णांना नेण्यासाठी कोणी येत नाही. अखेर त्यांचे पुनर्वसन केंद्रामध्ये आम्ही पुनर्वसन केले आहे.
- डॉ. संघमित्रा फुले, प्रादेशिक मनोरुग्ण अधीक्षक