हाताने मैला उचलणाऱ्या कामगारांची होणार नोंद

हाताने मैला उचलणाऱ्या कामगारांची होणार नोंद
वॉर्ड कार्यालयात नोंदणी करण्याचे महापालिकेचे आवाहन
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. १ : महापालिका क्षेत्रात (मुंबई शहर व उपनगरे) हाताने मैला उचलणारे व डोक्यावरून वाहून नेणारे कामगार यांची सर्वेक्षण नोंदणी १ ऑक्टोबर ते १५ ऑक्टोबर २०२५ या कालावधीत केली जाणार आहे. यासाठी कामगारांनी आपल्या वॉर्ड कार्यालयात जाऊन नोंदणी करावी, असे आवाहन महापालिकेकडून करण्यात आले आहे.
गेल्या वर्षी २०२४ मध्‍ये केंद्र सरकारच्या सामाजिक न्याय आणि अधिकारिता विभागाच्या निर्देशानुसार नोंदणी मोहीम राबवली होती. त्या वेळी मुंबईत एकाही कामगाराची नोंद झाली नव्हती. हाताने मैला उचलणाऱ्या सफाई कामगारांच्या नियुक्तीस प्रतिबंध व पुनर्वसन अधिनियम, २०१३ हा कायदा देशभरात लागू असून, ६ डिसेंबर २०१३ पासून प्रभावी आहे. या कायद्यानुसार कोणत्याही व्यक्तीला हाताने मैला उचलण्याचे काम देणे कायदेशीर गुन्हा आहे. उल्लंघन करणाऱ्यास दोन वर्षांपर्यंत कारावास, एक लाख रुपयांपर्यंत दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.
‘स्वच्छ भारत अभियान’ (नागरी)च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसारही हाताने मैला हाताळण्यास बंदी असून, कामगारांचे पुनर्वसन अनिवार्य आहे. सध्या महापालिकेच्या कार्यक्षेत्रात सेप्टिक टँक व मलजल वाहिन्यांची स्वच्छता यांत्रिक उपकरणाद्वारेच केली जाते. महापालिका १ ते १५ ऑक्टोबर २०२५ (शनिवार व रविवार वगळता), दुपारी २.०० ते सायं. ५.०० या वेळेत संबंधित वॉर्ड कार्यालय ही नोंदणी करणार आहे. यासाठी सहाय्यक मुख्य पर्यवेक्षक (घनकचरा व्यवस्थापन) यांना संपर्क करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.