उरणचे कलाकार जपताहेत मुखवटे बनविण्याची कला

उरणचे कलाकार जपताहेत मुखवटे बनविण्याची कला
शहाळ्यांचा केला जाताेय वापर; तालुक्‍यात मोठी मागणी
उरण, ता. २२ (वार्ताहर) : नवरात्रोत्सवाच्या पार्श्वभूमीवर उरण तालुक्यातील नागाव येथील कलाकारांनी शहाळ्यांवर देवीचे मुखवटे बनवण्याची कला जोपासली आहे. ही कला गेल्या ६० वर्षांपासून दिलीप पाटील यांच्या हातून जपली जात आहे. मुंबई, अलिबाग, पनवेल आणि उरण तालुक्यांतून मोठ्या प्रमाणात या मुखवट्यांची मागणी दरवर्षी वाढते.
दिलीप पाटील यांना लहानपणापासूनच चित्रकलेची आवड होती. त्यांच्या वडिलांनी सुरुवातीला फक्त कुटुंबीयांसाठी अवघे पाच-सहा मुखवटे तयार केले होते. कालांतराने या मुखवट्यांची लोकप्रियता वाढत गेली. आज भाविक घटस्थापनेसाठीही मुखवटे मोठ्या प्रमाणावर खरेदी करतात. नवरात्रोत्सवाच्या काळात परिसरातील अनेक घरांमध्ये घट बसविण्यासाठी शहाळ्यांवर तयार केलेले मुखवटे निवडले जातात. मुखवटे बनविण्याची प्रक्रिया अत्यंत कौशल्याची आहे. प्रथम योग्य शहाळ्याची निवड केली जाते. दिलीप पाटील परिसरातील वाडपांमधून दर्जेदार शहाळे गोळा करतात. त्यानंतर शहाळ्यांना आकार देण्याचे काम ७० वर्षीय मधुकर म्हात्रे करीत असून, रंगकामासाठी त्यांचा नातू रुद्र आणि कलेची आवड असलेला आर्यन सहकार्य करतात. या पारंपरिक प्रक्रियेत प्रत्येक मुखवटा अत्यंत नाजूक आणि आकर्षक बनवला जातो.
....................
चांदीच्या मुकुटांचा वापर
मुखवट्यांवर चांदीचे मुकुट, देवीसाठी साडी आणि दागिने यांचा समावेश केला जातो. यामुळे शहाळ्यांवर तयार केलेले मुखवटे केवळ कलात्मकतेसाठीच नव्हे, तर भक्तिभाव आणि धार्मिकतेच्या दृष्टिकोनातूनही अत्यंत महत्त्वाचे ठरतात. उरण तालुक्यातील ही पारंपरिक कला आणि नवरात्रोत्सवासाठी तयार होणारे मुखवटे परिसरातील भक्तांसाठी एक उत्सवाची ओळख बनले आहेत. या कलेमुळे स्थानिक कलाकारांची ओळख वाढली असून, पिढ्यानपिढ्या ही कला जपली जात आहे.