पेशव्यांकडून मंदिरांचा जीर्णोद्धार

प्रसाद जोशी
वसई येथील श्री निर्मळ क्षेत्र हे ऐतिहासिक कथा, पौराणिक महात्म्यांच्या इतिहासाचा वेध घेत आहे. भगवान परशुरामांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेली ही भूमी इतिहास अभ्यासक, भाविकांना खुणावत असते. याठिकाणी दुर्गादेवीचे ४०० हून अधिक वर्षे जुने मंदिर आहे. पेशवे काळात या मंदिराचा जीर्णोद्धार करण्यात आला होता. याठिकाणी नवरात्रोत्सवात दर्शनासाठी भाविकांची पावले वळत असतात.

पेशवे वसईत आले त्या वेळी त्यांनी अनेक मंदिरांचा जीर्णोद्धार केला. यात निर्मळ येथील दुर्गादेवीच्या मंदिराचादेखील समावेश आहे. येथील प्रसन्न, भक्तिमय वातावरणात भाविक न्हाऊन निघतात. देवीची मूर्ती पूर्णतः दगडी आहे. तिच्या उजव्या बाजूला श्रीगणेश, तर डाव्या बाजूला शंकराची पिंडी आहे. हाती कमंडलू, जपमाळ, चरणाजवळ दोन रक्षक आहेत. आकर्षक, सुंदर कलाकुसरीने मूर्ती घडविण्यात आली आहे. याच बाजूला विमल आणि मालई हे दोन तलाव आहेत. या मंदिराची पूजा-अर्चा विश्वनाथ देवण शेणाई हे भक्तिभावाने करीत आहेत.

२० वर्षांपूर्वी याठिकाणी गरब्याचे आयोजन केले जात असे; परंतु वाहनांची रहदारी वाढल्याने गरबा खेळला जात नाही. नऊ दिवस देवीची आराधना, खणा-नारळाने ओटी भरली जाते. निर्मळ येथील यात्रेत लाखो भाविक येतात, त्या वेळी दुर्गादेवीचे दर्शन घेण्यासाठी या मंदिरात ते आवर्जून येत असतात. दसऱ्याला आजूबाजूच्या गावातील नागरिक आपट्याची पाने घेऊन देवीच्या देवळात येतात व देवीला अर्पण करून प्रार्थना केली जाते, असे शेणाई यांनी सांगितले.

मंदिरात जाण्याचा मार्ग
नवरात्रोत्सवात पालघर, मुंबई, डहाणूसह आजूबाजूच्या परिसरातून देवीचे दर्शन घेण्यासाठी भाविक मोठ्या संख्येने येत असतात. नऊ देवींचे दर्शन घेताना या मंदिराला महत्त्व दिले जात आहे. नालासोपारा स्थानकातून सहा, तर वसई येथून नऊ किमी अंतर पार करून श्री क्षेत्र निर्मळ गावात खासगी प्रवासी वाहनाने जाता येते.