कुटुंबासोबत घरच्या घरी सेंद्रिय उत्पादनांची निर्मिती

वाणगाव, ता. १७ (बातमीदार) : दिवसेंदिवस जमिनीची सुपीकता कमी होत चाललेली आहे. कीड रोगांचा प्रादुर्भाव वाढत असून, बी-बियाणे, खते, कीटकनाशकांच्या वाढत्या खर्चाने उत्पन्न आणि खर्चाचा ताळमेळ बसत नाही. अनेकदा उत्पादन खर्च जास्त, तर त्यातून मिळणारे उत्पन्न कमी, अशी स्थिती आहे. रासायनिक खतांवर होणारा खर्च हा जास्त असतो, त्याला पर्याय म्हणून डहाणू तालुक्यातील महिला शेतकरी यांनी कुटुंबाच्या मदतीने प्रक्षेत्रावर घरच्या घरी सेंद्रिय खत आणि उत्पादने तयार करत आहेत. जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसमोर आदर्श निर्माण केला आहे.

सामान्यपणे शेतकरी जमिनीच्या बुंध्यापासून दोन ते तीन फुटांवर खते किंवा आळवणी करतात, परंतु झाडाची मुळे ही झाडाच्या विस्तारापर्यंत पसरलेली असतात. झाडाच्या विस्ताराच्या फांदीचे शेवटचे टोक ज्या ठिकाणी असेल त्याच्याबरोबर खाली जमिनीत चर खोदून त्यामध्ये जीवामृत सोडावे. शेतामध्ये जीवामृताची फवारणीदेखील करता येते. पालघर जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी आपल्या फळबागेत घरच्या घरी जीवामृत तयार करून वापरावे, असे सेंद्रिय खत उत्पादक महिला शेतकरी कीर्तीका पाटील सांगतात.

घरच्या घरी बनवली सेंद्रिय उत्पादने
कीर्तीका पाटील सांगतात की, एकूण १३ गाईंचे संगोपन करण्यात आले आहे. या गाईंच्या माध्यमातून शेण व गोमूत्र वापरून विविध सेंद्रिय उत्पादने तयार करण्यात आली आहेत. सेंद्रिय खते घरच्या घरी तयार करत असल्याने चिकू फळबागेतही संपूर्ण सेंद्रिय पद्धतीचा अवलंब केला आहे, त्यामुळे चिकूची फळगळ झाली नाही आणि चिकू फळाला चकाकी येते आणि भावही चांगले मिळाले. यंदा २० रुपये प्रतिकिलो भावाने १६ टन चिकूविक्री करण्यात आली.

जमिनीमध्ये उपयोगी जिवाणूंची संख्या वाढून पिकाला आवश्यक असलेले अन्नघटक उपलब्ध होतील. त्यांच्या वापराने पिकाचा उत्पादन खर्च कमी होऊन विषमुक्त अन्नपदार्थ पुढील पिढीला मिळण्यासाठी शेतकऱ्यांना याची वापर करावा.
- कीर्तीका पाटील, सेंद्रिय खत उत्पादक, महिला शेतकरी, डहाणू