ठाणे कारागृहात कोणी जिजाऊ घ्या, कोणी सावित्री घ्या!

कोणी जिजाऊ घ्या, कोणी सावित्री घ्या!
ठाणे कारागृहात बालिकेचे नामकरण

राजीव डाके; सकाळ वृत्त सेवा
ठाणे शहर, ता. १४ : ठाणे मध्यवर्ती कारागृहात तीन हजारहून अधिक कैदी बंदिस्त आहेत. त्यात सुमारे १५० महिला कैद्यांचा समावेश आहे. या महिला कैद्यांपैकी ३८ वर्षीय महिला खुनाच्या आरोपात कारागृहात बंदिस्त आहे. सुमारे दोन महिन्यांपूर्वीच तिने मुलीला जन्म दिला असून, भारतीय परंपरेनुसार कारागृहात तिचे बारसे झाले आहे. १५० महिला कैद्यांनी तिला आशीर्वाद देत ज्येष्ठ महिला कैद्यांनी पाळण्यात घालून ‘कुणी जिजाऊ घ्या, कुणी सावित्री घ्या’ पाळणा म्हटला. कारागृह अधिक्षिका राणी भोसले यांनी मुलीच्या कानात तिच्या नावाची उद्‍घोषणा करत आत्याची भूमिका बजावली. हा आगळावेगळा नामकरण सोहळा ठाण्याच्या ऐतिहासिक कारागृहानेही अनुभवला आहे.

ठाणे मध्यवर्ती कारागृहात सद्यस्थितीला तीन हजारहून अधिक महिला, पुरुष कैदी बंदिस्त आहेत. त्यात न्यायाधीनांचा मोठा समावेश आहे. त्यांच्याकरिता कारागृहात विविध उपक्रम राबविले जातात. कारागृहातील महिला कैद्यांची संख्या १५० आहे. त्यातीलच एका महिलेने २० ऑक्टोबर २०२५ रोजी मुलीला जन्म दिला. ही महिला खुनाच्या आरोपात येथे आली आहे. गुन्हा घडला त्या वेळी ती गरोदर होती. इथे कारागृहाच्या नियमानुसार तिची काळजी घेतली जाते. बाळाला आणि तिला सकस आहार, आरोग्य सुविधा दिल्या जातात. त्यामुळे त्या दोघीही तंदुरुस्त आहेत. सध्या या महिलेची मुलगी ५४ दिवसांची झाली आहे. शुक्रवारी (ता. १२) कारागृह प्रशासन आणि एका सामाजिक संस्थेने कारागृहात तिचे बारसे (नामकरण) केले. बारशासाठी महिला कैदी विभागातील एका मोकळ्या जागेत बांधलेला स्टेज आणि परिसर फुले, फुग्यांनी सजवला होता. बालिकेला पाळण्यात घालून उपस्थित महिला कैद्यांनी पाळणा गीत गायले. ‘कुणी जिजाऊ घ्या, कुणी सावित्री घ्या’ हे पाळणा गीत गायले. हे गीत पाठांतर करण्यासाठी काही महिलांनी आधीच तयारी केली होती.

आई आणि बालिकेला सजवले
बारशासाठी इतर महिला कैद्यांनी बालिकेला आणि तिच्या आईला चांगल्या प्रकारे सजवले होते. दोघींनाही नवीन कपडे दिले होते. संस्थेकडून कृतिकेला कपडे, शॅम्पू, तेल, कापडी डायपर, टॉवेल, पावडर भेट दिले.

अधीक्षकांनी पार पाडली आत्याची भूमिका
बालिकेला पाळण्यात घातल्यावर तिच्या कानात तिचे नाव सांगण्याची प्रथा आहे. त्यानुसार कारागृह अधीक्षिका राणी भोसले यांनी बालिकेच्या कानात कृतिका, कृतिका हुर्रर्रर्र असे म्हटले, तर आईने फुगा फोडून फुग्यात लिहलेले कृतिका नाव जाहीर केले.

मोठ्या बहिणीने सुचवले नाव
कृतिकाची सतरावर्षीय बहीण असून, ती घरी असते. बहिणीच्या जन्माची माहिती मिळाल्यावर तिलाही आनंद झाला. तिने बहिणीचे नाव कृतिका ठेवावे, असे सूचित केल्याने तिचे नाव कृतिका ठेवल्याचे सांगण्यात आले. कृतिकाच्या बारशाच्या निमित्ताने कारागृहातील बेकरीत महिला विभागासाठी केक तयार करण्यात आले होते. ते सर्व महिलांना देण्यात आले.

सोहळा कैद्यांसाठी घेतलेल्या अनेक उपक्रमांपैकी एक होता. सर्व सण, उत्सव साजरे केले जातात. महिलांना शिलाई, भरतकाम, दागिने बनवणे, केशभूषा यांसारख्या व्यावसायिक कौशल्यांचे प्रशिक्षण दिले जाते. तसेच कथ्थक आणि गायनाचे धडे देण्याचा मानस आहे. कारागृहातून सुटका झाल्यावर या प्रशिक्षणाच्या माध्यमातून घेतलेल्या कौशल्याचा त्यांना त्यांच्या पायावर उभे राहण्यासाठी मदत व्हावी हा उद्देश आहे.
- राणी भोसले, अधीक्षिका, अध्यवर्ती कारागृह, ठाणे