दख्खनचा राजा जोतिबा मंदिराची शिखरे यंदा तरी रंगणार का?

जोतिबा डोंगर - जोतिबा डोंगर (ता. पन्हाळा) येथील श्री दख्खनचा राजा जोतिबा देवालयाची शिखरांची रंगरंगोटी गेल्या वर्षी कोरोनाच्या कारणामुळे झाली नाही. यंदा तरी ती रंगणार का? असा प्रश्न भाविकांना पडला आहे.

गेल्या मार्च एप्रिल महिन्यात म्हणजे पावसाळ्यापूर्वी ही शिखरे रंगविणे गरजेचे होते. कारण येथील पावसाळी हवामान खराब असते. सतत पावसाची रिपरिप दाट धुके यांचा सामना या शिखरांना करावा लागतो. परिणामी पावसाचे पाणी शिखरातून आत मंदिरां मध्ये येते. 

दरवर्षी चैत्र यात्रेपूर्वी या शिखरांची रंगरंगोटी जाते. कारण मंदिर शिखरे दरवर्षी पावसाळी हवामानामुळे दाट धुके जोरदार पाऊस यामुळे  शिखरांवर सर्रास शेवाळ साठते छोट्या वनस्पतीही उगवून येतात. त्यामुळे दरवर्षी ही सर्व शिखरे स्वच्छ करून त्यावर रंगरंगोटी करण्याची पारंपरिक पद्धत डोंगराव आहे.
 महादेव (बद्रीकेदार ) चोपडाईदेवी व श्री जोतिबा देव अशा ह्या तीन मंदिरांचा समूह असून या तिन्ही मंदिराची शिखरे उंच असून शिखरावर चढ-उतार करण्याचे काम अवघड आहे. वरती चढताना दोर लावूनच या शिखरांवर चढावे लागते. मोठ्या दोराच्या साह्यानेच ही शिखरे रंगवावी लागतात. गेल्या पंचवीस वर्षापासून ही शिखरे रंगरंगोटी करण्याचे काम कसबा बावडा रमण मळा येथील अनिल अधिक करतात. आठ दहा दिवसात ही सर्व शिखरे रंगवून पूर्ण होतात. पूर्ण काळजीपूर्वक हे काम करावे लागते. उन्हांमुळे मंदिरावरील दगड तपतो परिणामी पायाला चटके बसतात. त्यामुळे रंगरंगोटी ही सकाळी लवकर व दुपारनंतर करावी लागते. वंशपरंपरेनुसार शिखरावर ध्वज (पताका ) लावण्याचे काम छत्रे भावकीकडे  आहे. या भावकीतील सर्व लोकांना मंदिरा शिखरावर ध्वज लावण्याची कला अवगत आहे. भाविकांनी देईल त्या दक्षिणेवर ते समाधान मानतात. 

दरम्यान, ही शिखरे दरवर्षी स्वच्छ केल्यामुळे त्यास ऑइल पेंट कलर केल्यामुळे त्यास वर्षभर काही होत नाही. फक्त पावसामुळे रंग जातो. रंगरंगोटी केलेली शिखरे ही आकर्षक दिसतात. त्यामुळे मंदिराला शोभा येते.  २०२० मध्ये चैत्र यात्रा भाविकांविना पार पडली. डोंगर गुलाल मय झालाच नाही. निदान मंदिराच्या सुरक्षतेसाठी शिखरांची रंगरंगोटी करणे  अवश्यक आहे. अशी मागणी ग्रामस्थ पूजारी भाविक यांच्यातून होत आहे. 

हे पण  वाचा - कोल्हापुरात 65 हजारांचा गुटखा जप्त

 कोरोना काळात करवीर निवासिनी श्री महालक्ष्मी देवी मंदिराची शिखरे देवस्थान समितीने रंगवलीत पण ऐन चैत्र यात्रा काळात जोतिबा देवाच्या मंदिराची शिखरे रंगविली नाहीत.
 असा दुजाभाव देवस्थान समिती का करते. असा प्रश्न अनेकांना पडला आहे. यंदा तरी शिखरे रंगविण्याचा  घाट देवस्थानने घालावा. ही भाविकांची मागणी आहे.

संपादन - धनाजी सुर्वे