उन्हाळी भुईमूग घेण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल

इंदोरी, ता.११ ः पाण्याची मुबलकता आणि चांगला भाव यामुळे मावळ तालुक्यात उन्हाळी भुईमूग पीक घेण्याकडे शेतकरी हळूहळू वळू लागला आहे. सध्या तालुक्यात सुमारे २ हजार हेक्टर क्षेत्रात उन्हाळी भुईमूग पीक घेतले जात आहे.
इंद्रायणी, पवना, आंद्रा व सुधा नद्यांमुळे मावळात बारा महिने मुबलक पाणी उपलब्ध झाल्याने मोठ्या प्रमाणात बागायती क्षेत्र वाढले. त्यामुळे, शेतकरी नगदी पिकांकडे वळला. खरिपातील भुईमूग क्षेत्र सुमारे ९० टक्के कमी झाले. कडधान्ये तर हद्दपारच झाली आहेत. रब्बी हंगामातील गहू, हरभरा, ज्वारी, करडई पिकांबाबत ही हीच अवस्था झाली आहे. संत तुकाराम साखर कारखान्यामुळे ऊस क्षेत्र वाढल्याचा हा परिणाम दिसून येतो.
मावळात विशेषत: पूर्व भागात खरीप हंगामात सुमारे २ हजार हेक्टर क्षेत्रात भुईमूग पीक घेतले जायचे. परंतु, पावसाचा लहरीपणा व काढणीसाठी मजुरांचा तुटवडा यामुळे भुईमूग पिकाची जागा सोयाबीन पिकाने घेतली आहे. सध्या मावळात खरीप हंगामात केवळ सुमारे ३० हेक्टर क्षेत्रात भुईमूग पीक होते.
शेतकरी शंकर उबाळे, दिनेश चव्हाण म्हणाले,‘‘अत्याधुनिक यंत्रसामग्री व अवजारे यामुळे उन्हाळी भुईमूग घेणे सोयीचे व फायदेशीर झाले आहे.’’
शेतकरी सुदाम भसे, हरी भसे म्हणाले,‘‘अधिक उत्पादन देणाऱ्या वेस्टर्न ५५ व कस्तुरी १०८ या बियाणांच्या वाणास अधिक पसंती आहे. सुमारे १६० रुपये ते १९० रुपये किलो दर आहे. साधारण १ किलोमागे किमान १ पोते तरी उत्पादन मिळतेच.’’
शेतकरी श्रावण शिंदे म्हणाले,‘‘पूर्वी भुईमूग पिकासाठी सर्रास घरगुती बियाणांचा वापर व्हायचा. पण, अलीकडे घरगुती बियाणे नामशेष झाले आहे.’’

पाण्याची मुबलकता व मिळणारा चांगला भाव यामुळे शेतकरी हळूहळू उन्हाळी भुईमूग पीक घेण्याकडे वळला आहे. सध्या तालुक्यात सुमारे २ हजार हेक्टर क्षेत्रात उन्हाळी भुईमूग पीक घेतले जात आहे.
- गणेश दाभाडे, इंद्रायणी कृषी सेवा केंद्र, इंदोरी