तंबाखू मुक्त अभियानाचा केवळ ‘धूर’

पिंपरी, ता.२३ ः शैक्षणिक संस्था आणि शाळांच्या आवारात तंबाखूसह तंबाखूजन्य पदार्थांच्या वापरावरील निर्बंधाबाबत शासनाच्या शालेय शिक्षण विभागाने परिपत्रक काढले आहे. शाळेच्या प्रत्येक प्रवेशद्वाराच्या आत, प्रत्येक मजल्यावर जिन्यासह तसेच लिफ्टच्या प्रवेशद्वारावर लाल रंगात ‘धूम्रपान निषिद्ध क्षेत्र’ लिहिलेली चिन्हे बंधनकारक केली आहे. मात्र, शहरातील बहुतांश शाळा आणि महाविद्यालयांसमोर फलक लावण्यात आलेले दिसून येत नसल्याने शाळा तंबाखू मुक्त अभियानाचा केवळ ‘धूर’ निघाल्याचे चित्र पाहावयास मिळत आहे.
केंद्र शासनाच्या सिगारेट, तंबाखूजन्य पदार्थ नियंत्रण कायदा २००३ च्या अंमलबजावणीच्या अनुषंगाने शाळांच्या प्रवेशद्वारापासून १०० मीटरच्या परिघात तंबाखूजन्य पदार्थ विक्रीस बंदी घालण्याबाबतच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. शासनाच्या शालेय शिक्षण क्रीडा विभागाने तसे परिपत्रक काढले आहे. शाळेच्या प्रवेशद्वारावर ‘तंबाखूमुक्त शाळा - या शाळेच्या १०० यार्ड परिसरात सिगारेट आणि इतर तंबाखू उत्पादने विकण्यास बंदी आहे. धूम्रपान केल्यास २०० रुपये दंड आकारला जाईल.’, असा फलक लावणे अनिवार्य आहे. तसेच शाळेच्या प्रवेशद्वाराच्या आत प्रत्येक मजल्यावर लाल रंगाचे चिन्ह लावणे बंधनकारक केले आहे. शिक्षक, कर्मचाऱ्यांनी शाळांच्या आवारात तंबाखू अथवा तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन करू नये, असेही शासनाने काढलेल्या परिपत्रकात नमूद करण्यात आले आहे.

काय करायला हवे
- शाळेत तंबाखू सेवनास बंदी असल्याची नोटीस लावणे
- शिक्षक, विद्यार्थी, कर्मचारी, पालक, व्यवस्थापन समितीचे सदस्यांना नोटिशीची माहिती देणे
- तंबाखू सेवन बंदीचा प्रसार-प्रचार करणे
- शाळेच्या परिसरात धूम्रपान व तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन करणे गुन्हा आहे, असे फलक लावणे
- तंबाखूचे दुष्परिणाम व तंबाखू नियंत्रण कायदा काय आहे, याचे माहिती फलक लावणे
- तंबाखूमुक्त शाळा यावर विद्यार्थ्यांसाठी चर्चासत्र, पथनाट्य, निबंध स्पर्धा घेणे
- शिक्षक, विद्यार्थी, कर्मचारी, पालक, शालेय व्यवस्थापन समितीचे सदस्यांना माहिती देण्यासाठी नोटिशीचे वाचन करणे
- तंबाखू नियंत्रण समितीची स्थापना करणे किंवा शाळा व्यवस्थापन समितीच्या बैठकीत तंबाखूमुक्त शैक्षणिक संस्थेच्या निकषांबाबत आढावा घेण्याच्या सूचना देणे

‘‘शाळेने तंबाखू सेवनाचे दुष्परिणाम, कर्करोगाची लक्षणे या विषयांवर सत्र राबवावे. या संदर्भात शाळेच्या मुख्य प्रवेशद्वाराजवळ तंबाखूमुक्त शाळा असा फलक लावण्यात यावा. तसेच शाळा तंबाखूमुक्त असल्याचे घोषित करण्यात यावे, असे सांगण्यात आले आहे. पण, प्रत्‍यक्षात अंमलबजावणी होत नाही.’’
- संगीता बांगर, प्रशासन अधिकारी, शिक्षण विभाग, महापालिका