आता प्रतीक्षा आरक्षणाची

पिंपरी, ता. ८ ः महापालिका निवडणुकीसाठी अंतिम प्रभाग रचना जाहीर झाली आहे. ३२ पैकी तीन प्रभागांत थोडा बदल असून, २९ प्रभागांची रचना २०१७ च्या आणि आताच्या प्रारूप प्रभाग रचनेप्रमाणेच आहे. त्यामुळे इच्छुकांनी यापूर्वी केलेली तयारी पूर्णत्वास आली असून, आता धाकधूक आरक्षित जागांची आहे. अनुसूचित जाती (एससी), अनुसूचित जमाती (एसटी) आणि इतर मागासवर्गीयांसाठी (ओबीसी) कोणत्या प्रभागात कोणत्या जागेसाठी आरक्षण पडणार याची प्रतीक्षा सर्वांना आहे.
महापालिकेची निवडणूक २०११ ची लोकसंख्या गृहित धरून होणार आहे. शिवाय, २०१७ च्या निवडणुकीप्रमाणे १२८ जागांसाठी चार सदस्यीय प्रभाग रचना आहे. त्यामुळे निवडणूक लढविण्याची इच्छुकांची दिशा निश्चित झाली आहे. मात्र, चिखली प्रभाग एकमधील ताम्हाणे वस्ती भाग तळवडे प्रभाग १२ ला जोडला आहे. थेरगाव गणेशनगर- पडवळनगर प्रभाग २४ चा म्हातोबा वस्ती भाग वाकड- ताथवडे - पुनावळे प्रभाग २५ ला जोडला आहे. भोसरी धावडेवस्ती प्रभाग सहाचा नवीन भोसरी रुग्णालय व गावजत्रा मैदान भाग भोसरी गावठाण प्रभाग सातला जोडला आहे. या बदलांमुळे एससी, एसटी, ओबीसी लोकसंख्येत संबंधित सहाही प्रभागांमध्ये फरक पडणार आहे. त्यामुळे २०१७ च्या निवडणुकीत तीन घटकांसाठी असलेल्या आरक्षित जागांमध्ये आता बदल होणार आहे. नेमके कोणत्या प्रभागात आरक्षण पडणार, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. कारण, लोकसंख्येच्या प्रमाणात आरक्षण ठरत असते.

२०११ ची लोकसंख्या
एससी / २,७३,८१०
एसटी / ३६,५३५
एकूण / १७,२७,६९२

लोकसंख्येच्या प्रमाणात ठरते आरक्षण
- अनुसूचित जाती (एससी) ः एससी लोकसंख्या (२,७३,८१०) ÷ एकूण लोकसंख्या (१७,२७,६९२) × एकूण सदस्य संख्या (१२८)= आरक्षित जागा (२०)
- अनुसूचित जमाती (एसटी) ः एसटी लोकसंख्या (३६,५३५) ÷ एकूण लोकसंख्या (१७,२७,६९२) × एकूण सदस्य संख्या (१२८) = आरक्षित जागा (३)
- नागरिकांचा मागास प्रवर्ग (ओबीसी) ः एकूण सदस्य संख्या (१२८) × आरक्षण टक्के (२७) ÷ १०० = आरक्षित जागा (३५)

प्रभागांतील आरक्षित जागांचे सूत्र
- महिलांना आरक्षण ः एकूण जागांच्या ५० टक्के (६४)
- ओबीसी ः ओबीसींसाठी ३५ जागांचे आरक्षण आहे. त्यातील ३२ जागा प्रत्येक प्रभागात एक याप्रमाणे निश्चित केल्या जातात. उर्वरित तीन जागा सोडत पद्धतीने निश्चित केल्या जातात. ३५ पैकी निम्मे लोकसंख्येच्या प्रमाणात १८ जागा ओबीसी महिलांसाठी आरक्षित होतील.
- एससी व एसटी ः प्रभागातील एकूण लोकसंख्येच्या तुलनेत एससी व एसटी लोकसंख्येची टक्केवारी अधिक असेल त्या उतरत्या क्रमानुसार आरक्षित केले जाते.

२०१७ च्या निवडणुकीतील आरक्षण
प्रवर्ग / एससी / एसटी / ओबीसी / खुला / एकूण
खुला / १० / १ / १७ / ३६ / ६४
महिला / १० / २ / १८ / ३४ / ६४
एकूण / २० / ३ / ३५ / ७० / १२८
(लोकसंख्या आधार, प्रभाग रचना आणि जागांची संख्या २०१७ प्रमाणेच असल्यामुळे काहीही फरक नसेल.)