मराठी डॉक्टरांच्या हातात वैद्यकीय पर्यटनाचे सुकाणू
जगातील सर्वोत्तम वैद्यकीय सुविधा हमखास मिळणारे देशातील अग्रगण्य राज्य म्हणजे महाराष्ट्र. अत्याधुनिक वैद्यकीय उपकरणे, तज्ज्ञ डॉक्टर, प्रशिक्षित मनुष्यबळ आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे, पाश्चिमात्य देशांच्या तुलनेत परवडणारी तसेच, सहजासहजी उपलब्ध होणारी आरोग्य व्यवस्था हे महाराष्ट्राचं बलस्थान होत आहे. त्यामुळे नजीकच्या भविष्यात देशातील वैद्यकीय पर्यटनाचे सुकाणू मराठी डॉक्टरांच्या हातात असेल, हे निश्चित!
पर्यटन हा शब्द आपल्या सगळ्यांच्या कानावर लहानपणापासून सतत पडत असतो. बहुसंख्य जण आपल्या जवळच्या गडकोटांवर पर्यटनासाठी जातही असतात. आंबा, फोंडा, आंबोली या घाटमाथ्यावरून कोकणाचं सौदर्य आपल्यापैकी कित्तेकांनी अनुभवतो. कोकणात उतरून अरबी समुद्राच्या लाटा अंगावर घेत डुंबण्याचा आनंदही घेतो.
धार्मिक ठिकाणे, तीर्थस्थळांवर जातो. महाराष्ट्राचा कुलदैवत जेजुराचा खंडेराया असो, करवीर निवासिनी महालक्ष्मी, पंढरपूरला विठ्ठल, शिर्डीचे साईबाबा अशी मंदिरांपासून नांदेडच्या गुरुद्वारापर्यंत असंख्य ठिकाणी लक्ष्यावधी भावीक मनोभावे एकत्र येत असता. किंवा पुण्यासारख्या सांस्कृतिक राजधानीमध्ये सवाई गंधर्व भीमसेन महोत्सव आयोजित केला जातो. या चार दिवसांमध्ये हजारो संगीतप्रेमी राज्याच्या कानाकोपऱयातून पुण्यात येतात. या आणि अशा शेकडो वेगवेगळ्या कारणांनी आपण आपल्या घरापासून लांब अंतरावर प्रवास करून, दुसऱया ठिकाणी रहाण्याच्या घटनेला पर्यटन म्हणतात. अशी ढोबळ पर्यटनाची व्याख्या करता येते.
आपल्या या प्रवासामागचा नेमका उद्देश काय, या प्रश्नाच्या उत्तरातून पर्यटनाचे प्रकार पुढे येतात. त्यात निसर्ग, धार्मिक, कृषी, एतिहासिक, सागरी अशा वेगवेगळ्या प्रकारातून पर्यटनाचे वैविध्यपूर्ण पैलू समोर येतात. पर्यटनामुळे त्या भागातील तरुणांच्या हाताला काम मिळते. नवीन रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात. उद्योग वाढतात. वाहन चालक, गाईड, हॉटेल्स यांची मागणी वाढते. त्यामुळे त्या पर्यटन स्थळाच्या परिसरातील अर्थचक्राला गती मिळते. वैद्यकीय पर्यटन हा असाच गेल्या दशकाच्या मध्यापासून सुरू झालेला पर्यटनाचा नवीन प्रकार आहे.