odisha heritage
Esakal
लयनकथा । अमोघ वैद्य
उदयगिरी आणि खंडगिरी या दोन्ही लेण्या फक्त दगडातील वास्तू नव्हेत, तर भारतीय स्थापत्यकलेच्या इतिहासातला एक अमूल्य ठेवा आहेत. या गुहांमध्ये कोरलेली प्रत्येक रेष आणि शोधलेला प्रत्येक शिलालेख, प्राचीन काळातील धार्मिक श्रद्धा, कलातत्त्व आणि शासनशास्त्र यांचा जिवंत इतिहास सांगतो. सम्राट खारवेलाच्या वैभवशाली काळात खोदलेल्या या लेण्यांनी कलिंग साम्राज्याच्या कलात्मक उत्कर्षाला एक नवीन पायरी दिली आहे.
ओडिशा, पूर्व भारतातील एक नयनरम्य आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध प्रदेश, जिथं निसर्ग आणि इतिहास यांचा अद्भुत संगम दिसून येतो. या भूमीमध्ये समुद्रकिनारे, सुंदर डोंगररांगा आणि प्राचीन शिल्पकलेला जीव देणारी वास्तुशिल्पं सापडतात. भुवनेश्वरची भव्य मंदिरं, जगन्नाथपुरीतली पवित्रता आणि कोणार्कच्या प्रसिद्ध सूर्य मंदिरामुळे ओडिशा हे धार्मिक जागृतीचं हृदय मानलं जातं.
या प्रदेशात खारवेल या महान सम्राटानं कलिंग साम्राज्याचा गौरव पुनर्संचयित केला. खारवेल हा एक प्रगल्भ राजकीय, धार्मिक आणि सांस्कृतिक नेता होता. याच्याच काळात कलिंगने आपली वैभवशाली ओळख पुन्हा प्राप्त केली. त्यानं सामर्थ्यशाली किल्ले बांधून नगर सुरक्षित तर केलंच, पण जैन धर्माच्या वाढीस चालना देऊन धार्मिक आणि आध्यात्मिक भावना जास्त सुरक्षित आणि मजबूत केल्या. हा प्रदेश केवळ भौगोलिकदृष्ट्या नाही, तर आध्यात्मिकतेनंही लोकांना जोडून ठेवतो. हे महाराष्ट्रासारख्या विविध संस्कृतींनादेखील प्रेरणा देणारं ठिकाण आहे. त्यामुळे ओडिशा म्हणजे निसर्ग, धर्म, इतिहास आणि कलेचा साक्षीदार म्हणून एक अनमोल ठेवा मानला जातो.