Premium|Study Room : गरजेतून लोभ उद्भवतो आणि लोभ वाढल्यास अन्नाची नासाडी होते

निखिल वांधे

कुत्रा आणि हाडाच्या प्राचीन भारतीय दंतकथेमध्ये, एक भुकेला कुत्रा भाकरीचा तुकडा घेऊन पुलावरून जात असतो. खाली पाण्यातील स्वतःचे प्रतिबिंब पाहून, त्याला वाटते की तो दुसरा कुत्रा आहे ज्याच्याकडे भाकरीचा मोठा तुकडा आहे. तो वरकरणी मोठा दिसणारा घास हिसकावून घेण्याच्या लोभापायी आपले तोंड उघडतो आणि स्वतःकडे असलेली भाकरी नदीच्या प्रवाहात गमावून बसतो. ही कालातीत कथा मानवी स्वभावाविषयी एक गहन सत्य अधोरेखित करते. कायदेशीर गरजांचे रूपांतर विनाशकारी लोभात होऊ शकते, ज्यामुळे आपण सुरक्षित करू पाहत असलेला जीवनाचा आधारच (सुस्तनन्स) नष्ट होतो. ‘गरजेतून लोभ उद्भवतो, आणि लोभ वाढल्यास अन्नाची नासाडी होते’ ही म्हण आपल्या काळासाठी एक धोक्याची सूचना देणारी होकायंत्र आहे, जिथे गरज आणि अतिरेक यांमधील सीमा अत्यंत धोकादायकपणे पुसली गेली आहे. हा निबंध नैसर्गिक जगण्याची वृत्ती कशाप्रकारे अतृप्त इच्छेत रूपांतरित होते आणि केवळ वैयक्तिक जीवनालाच नव्हे तर संपूर्ण समाज, अर्थव्यवस्था आणि परिसंस्थेला (इकोसिस्टम) कसे भ्रष्ट करते, याचा शोध घेतो. तसेच, यात महत्त्वाकांक्षा आणि हाव (अवरिस) यांच्यातील सूक्ष्म संबंधांचे परीक्षण केले आहे.