पुण्याच्या डॉ. सौमित्रचा जगभरात डंका! 96 तासांत रसायनशास्त्राचे चॅलेंज केले पुर्ण

पुणे : पुण्यातील भारतीय विज्ञान शिक्षण आणि संशोधन संस्थेचा (आयसर) माजी विद्यार्थी असलेल्या पुणेकर डॉ. सौमित्र आठवलेंच्या बुद्धिमत्तेचा डंका जगभरात वाजला आहे. रसायनशास्त्रात प्रतिष्ठेच्या मानल्या जाणाऱ्या 'मर्क कंपाउंड चॅलेंज' या आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत आठवले याने बाजी मारत जगभरातील तब्बल 132 संघांना नमवले आहे. एका विशिष्ट रसायनांच्या निर्मितीचा मार्ग सौमित्रने 96 तासाच्या स्पर्धेत यशस्वीरीत्या शोधला आहे. 

सौमित्रचे वडील प्रा. विनायक आठवले सांगतात,""लहानपणापासूनच संशोधनात करिअर करायचे ठरविल्यामुळे आयआयटीत मिळणारा प्रवेश नाकारून सौमित्रने "आयसर'मध्ये पदवी शिक्षण घेऊन संशोधनात करिअर करण्याचा निर्णय घेतला.

हे वाचा - Corona - पुढचे चार ते सहा महिने खूप वाईट असू शकतात; बिल गेट्स यांचा इशारा

रसायनशास्त्रज्ञ प्रा. स्कॉट डेन्मार्क यांच्याकडे त्याने पीएचडी केली आणि विविध शोधनिबंध शाधपत्रिकांमध्ये प्रसिद्ध केले.'' आयसरमध्ये पदवी शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर सौमित्रने अमेरिकेतील इलिनॉय विद्यापीठात पीएचडीचे शिक्षण पूर्ण केले. सध्या कॅल्टेक येथे नाबेल विजेत्या प्रा. फ्रान्सिस अर्नोल्ड यांच्याकडे तो पोस्टडॉक करत आहे.

सौमित्रने शोधलेला रासायनिक मार्ग हा सर्वोत्तम ठरला आहे. त्याच्यासोबत जर्मनीतील एक चमूही विजेता ठरला. या दोन्ही चमूंना दहा हजार युरोचे बक्षीस विभागून देण्यात आले. सौमित्र सध्या कॅलिफोर्निया इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्‍नॉलॉजी येथे पोस्ट डॉक्‍टरल स्कॉलर आहे. 

हे वाचा - गेल्या वर्षीच्या तुलनेत कार्बन उत्सर्जनाचे प्रमाण तब्बल ७ टक्क्यांनी कमी झाले

काय आहे "मर्क कंपाउंड चॅलेंज' ? 
- रसायनशास्त्रातील प्रसिद्ध संस्थेतर्फे जगभरातील संशोधकांना एक विशिष्ट प्रकारचा रसायनशास्त्राचे उदाहरण दिले जाते. 
- एखादा विशिष्ट रसायन (कंपाउंड) विकसित करण्यासाठी छोट्या रेणूला त्याचा प्रवास करण्यासाठी रसायनशास्त्राचा आधार घेत सर्वोत्तम असा मार्ग निर्माण करून द्यायचा असतो. 
- यासाठी स्पर्धकांना 96 तासांचा अवधी दिला जातो. स्पर्धेत वैयक्तिक किंवा संघासह सहभागी होता येते. 
- स्पर्धेच्या पहिल्या भागात प्रत्येक स्पर्धकाला उर्वरित आठ जणांचा रासायनिक मार्ग तपासायला दिला जातो. त्यातून सर्वोत्तम दहा स्पर्धक निवडले जातात. दुसऱ्या भागात या दहा स्पर्धकांचे रासायनिक मार्ग जर्मनी येथे मर्कच्या प्रयोगशाळेत प्रत्यक्ष तपासला जातो. 
- विजेत्यांना दहा हजार युरोचे बक्षीस दिले जाते.
 
''आयसरमध्ये रचला गेलेला संशोधनाचा पाया यासाठी खूप उपयुक्त ठरला आहे. तरुण विद्यार्थ्यांनी आपल्याला आवडेल त्या क्षेत्रात करिअर करावे. हे करत असताना त्यामध्ये झोकून देण्याची तयारी असावी. याचबरोबर परिस्थिती आणि व्यवहार्यता याचा विचार करूनही निर्णय घ्यावा. ''
- डॉ. सौमित्र आठवले, संशोधक.